Додека технолошките гиганти градат подземни засолништа и купуваат земјиште на оддалечени острови, светот се прашува – дали бегаат од климатската криза, војната или од сопствените пронајдоци како вештачката интелигенција?
Во 2014 година, Марк Закерберг наводно започнал да работи на ранчот Кулау, неговиот простран имот од 1.400 хектари на хавајскиот остров Кауаи. Проектот, исто така, треба да вклучува засолниште со сопствени резерви на енергија и храна, иако на столарите и електричарите кои работеле на локацијата им било забрането да зборуваат за тоа според договор за доверливост. Целиот проект бил блокиран од погледот од блискиот пат со ѕид висок речиси два метра, пишува Би-Би-Си.
На прашањето минатата година дали гради бункер за крајот на светот, основачот на Фејсбук одговори кратко: „не“. Тој објасни дека подземниот простор од околу 465 квадратни метри „е само мало засолниште, како подрум“. Сепак, тоа не ги спречи шпекулациите, ниту пак неговата одлука да купи 11 недвижности во населбата Кресент Парк во Пало Алто, Калифорнија, каде што наводно додал подземен простор од 7.000 квадратни метри. Иако во неговите градежни дозволи се споменуваат подруми, некои соседи го нарекуваат бункер.
Слични приказни се раскажуваат и за други технолошки лидери, од кои некои наводно купиле парцели со подземни простори подготвени да се претворат во луксузни бункери од повеќе милиони долари. Рид Хофман, коосновачот на LinkedIn, зборуваше за „осигурување за апокалипса“, тврдејќи дека околу половина од супербогатите го имаат, а Нов Зеланд е популарна дестинација. Прашањето е – дали навистина се подготвуваат за војна, ефектите од климатските промени или некоја друга катастрофа за која останатите од нас сè уште не знаеме?
Во последниве години, напредокот во вештачката интелигенција (ВИ) само го зголеми тој список на потенцијални закани. Многумина се длабоко загрижени за брзината со која се развива технологијата. Меѓу нив наводно е и Илја Сутскевер, главен научник и коосновач на OpenAI. До летото 2023 година, тој стануваше сè поубеден дека научниците се на работ на развој на вештачка општа интелигенција (АГИ) – точката во која машините ќе достигнат човечка интелигенција. Тој наводно предложил компанијата да ископа подземно засолниште за своите врвни научници пред таквата технологија да биде објавена во светот.
„Дефинитивно ќе изградиме бункер пред да ја објавиме вештачката интелигенција“, наводно рекол тој.
Тоа фрла светлина врз еден необичен факт: многу водечки компјутерски научници и лидери во технологијата, кои напорно работат на развој на високо интелигентна вештачка интелигенција, истовремено длабоко се плашат од тоа што технологијата еден ден би можела да направи.
„Вештачката интелигенција ќе дојде порано отколку што мислиме“
Лидерите во технологијата тврдат дека вештачката интелигенција е неизбежна. Шефот на OpenAI, Сем Алтман, во декември 2024 година изјави дека таа ќе пристигне „порано отколку што мислат повеќето луѓе во светот“. Сер Демис Хасабис, коосновач на DeepMind, го предвиде доаѓањето на вештачката интелигенција во следните пет до десет години, додека основачот на Anthropic, Дарио Амодеи, минатата година напиша дека „моќната вештачка интелигенција“ би можела да биде со нас уште во 2026 година.
Други, од друга страна, се сомничави.
„Научната заедница вели дека технологијата на вештачката интелигенција е неверојатна, но не е ни блиску до човечката интелигенција“, вели Дама Венди Хол, професорка по компјутерски науки на Универзитетот во Саутемптон.
Бабак Хоџат, главен директор за технологија во Cognizant, се согласува, велејќи дека тоа ќе бара серија „фундаментални откритија“. Малку е веројатно дека вештачката интелигенција ќе се случи преку ноќ; тоа е технологија што брзо се развива. Сепак, идејата ја возбуди Силиконската долина бидејќи се смета за претходник на нешто уште понапредно: ASI, или вештачка суперинтелигенција, што ја надминува човечката интелигенција.
Утопија или дистопија?
Застапниците на AGI и ASI се речиси евангелистички настроени кон нивните придобивки. Тие тврдат дека ќе најдат лекови за смртоносни болести, ќе ги решат климатските промени и ќе измислат неисцрпни резерви на чиста енергија. Елон Маск дури тврдеше дека суперинтелигентната вештачка интелигенција би можела да воведе ера на „универзални високи приходи“.
„Секој ќе има најдобра здравствена заштита, храна, транспорт, сè друго. Одржливо изобилство“, рече тој.
Секако, постои и застрашувачка страна, пишува Би-Би-Си. Што ако технологијата биде киднапирана од терористи и искористена како оружје? Или ако одлучи дека човештвото е проблем и нè уништи?
„Ако е попаметна од вас, тогаш мора да ја контролираме. Мора да можеме да ја исклучиме“, предупреди Тим Бернерс Ли, креаторот на Светската мрежа.
Владите преземаат мерки. Во САД, тогашниот претседател Бајден издаде извршна наредба во 2023 година со која се бара од компаниите за вештачка интелигенција да ги споделат резултатите од безбедносните тестови со владата. Во Велика Британија, беше основан Институтот за безбедност на вештачката интелигенција за подобро разбирање на ризиците.
Дали сето тоа е алармантна глупост?
Нил Лоренс, професор по машинско учење на Универзитетот во Кембриџ, верува дека целата дебата е бесмислена.
„Поимот за општа вештачка интелигенција е апсурден како и поимот за „вештачко општо возило“, тврди тој.
За него, разговорот за AGI е одвлекување на вниманието од вистинските проблеми:
„Големата загриженост е што сме толку зафатени со големите технолошки наративи за AGI што ни недостигаат начините на кои треба да ги подобриме работите за луѓето.“
Сегашните алатки за вештачка интелигенција се добри во препознавањето на шемите, но тие не „чувствуваат“, без разлика колку се убедливи нивните одговори.
Винс Линч, извршен директор на IV.AI, е исто така претпазлив.
„Тоа е одличен маркетинг. Ако сте компанија што го гради најпаметното нешто што некогаш постоело, луѓето ќе сакаат да ви дадат пари“, вели тој, додавајќи дека AGI не е нешто што е оддалечено само две години.
Интелигенција без свест
На некој начин, вештачката интелигенција веќе го надмина човечкиот мозок во одредени задачи. Генеративната алатка за вештачка интелигенција може да биде експерт за средновековната историја во еден момент, а во следниот да решава сложени математички равенки. Но, биолошкиот човечки мозок сепак победува. Со околу 86 милијарди неврони и 600 трилиони синапси, тој е многу посложен од неговите вештачки еквиваленти.
„LLM (големи јазични модели) немаат метакогниција, што значи дека не знаат што знаат. Луѓето се чини дека имаат интроспективен капацитет, понекогаш наречен свест, што им овозможува да знаат што знаат“, објаснува Хоџат.
Тоа е фундаментален дел од човечката интелигенција – и таков што сè уште не е реплициран во лабораторија.
