Соединетите Американски Држави се вратија на Месечината по педесет години, со успешно слетување на приватен лендер на Месечината по име „Одисеја“. Иако воспоставувањето комуникација со него не помина без проблеми, компанијата Intuitive Machines, која стои зад мисијата, потврди дека лендерот ја зазел планираната исправена положба во близина на јужниот пол на Месечината.
„Она што можеме да го потврдиме без сомнение е дека нашата опрема се наоѓа на површината на Месечината“, изјави директорот на мисијата Тим Крејн, кој рече дека има тензична атмосфера во контролниот центар.
Не е ни чудо, ако се земе предвид дека „Intuitive Machines“ стана првата приватна компанија која успеа да слета на површината на Месечината, огромен потфат во кој досега успеаја само пет национални вселенски агенции.
Astrobotic Technology, друга приватна фирма, исто така се обиде минатиот месец, но нејзиниот лендер не успеа да ја напушти ниската орбита на Земјата и падна на земја.
Двете компании се дел од програмата поддржана од американската Национална вселенска агенција (НАСА) чија цел е зајакнување на таканаречената лунарна економија. Целта е да се комерцијализираат летовите до Месечината и на тој начин да се подготви теренот за идното испраќање на човечки екипаж до Земјиниот сателит.
Дека меѓу нив има здрава конкуренција, потврдува и фактот што „Астроботик“ меѓу првите им честиташе на успехот на „Интуитивни машини“.
„Неверојатен потфат. Едвај чекаме да ви се придружиме на површината на Месечината во блиска иднина“, се вели во објавата на компанијата на социјалната мрежа X/Twitter.
Стресни моменти
Првите неколку часа по слетувањето беа особено напнати, бидејќи ласерскиот систем за навигација на лендерот престана да работи. Контролата на летот мораше да го активира експерименталниот ласерски систем на НАСА и да го испрати лендерот на друга јамка околу Месечината за да се остави време за префрлување во последен момент.
Кога навигацијата конечно била активирана, „Одисеј“ се спуштил на површината на релативно рамно тло меѓу кратерите и карпите во близина на Јужниот пол.
Следеа нималку пријатни петнаесет минути, колку што контролата на летот мораше да чека слаб сигнал од авионот, на 400.000 километри оддалеченост од дома, пишува Euronews.
Одисеја, која е висока 4,3 метри, беше лансирана со лабораториска опрема на НАСА за да се изведат шест експерименти. Вселенската агенција ѝ даде на компанијата 118 милиони долари за изградба и управување со лендерот, како дел од напорите за комерцијализирање на летовите до Месечината.
„Одисеј“ се преврте на страна, но комуникацијата со Земјата не беше прекината
Лендерот најверојатно лежи на страна по превртувањето, но не ја изгубил комуникацијата со Земјата, соопшти американската компанија Intuitive Machines.
Компанијата изјави дека „Одисеј“ е во добра состојба и дека нејзината комуникација со Земјата не е прекината, пренесе Би-Би-Си.
Извршниот директор и ко-основач на компанијата Стив Алтемус рече дека не е сосема јасно што се случило, но податоците покажуваат дека лендерот се закачил на површината на Месечината и потоа се превртел.
Алтемус изјави дека мерните сензори покажуваат дека телото на лендерот е во хоризонтална положба и истакна дека радио антените се уште се насочени кон Земјата и дека соларните ќелии продолжуваат да собираат енергија за полнење на батерискиот систем.
Сите мерни инструменти кои би требало да вршат набљудувања на Месечината се наоѓаат на страната на лендерот што е свртена нагоре, што би требало да ги овозможи мерењата, рече Алтемус.
Според него, лендерот бил насочен кон кратерскиот терен во близина на јужниот пол на Месечината и дошол многу блиску до таа целна точка, можеби два или три километри.
Сателитот на НАСА ќе ја бара Одисеја овој викенд за да ја потврди нејзината точна локација, рече Алтемус.
Планирано е „Одисеја“ да биде активна уште девет до десет дена поради лунарната ноќ што ќе се случи на јужниот пол на Месечината и поради екстремниот студ што ќе го спречи лендерот да работи.
„Одисеј“ на Месечината однесе и скулптури од Џеф Кунс
Освен што носеше опрема на НАСА за експерименти на Месечината, „Одисеја“ имаше и „комерцијален товар“. Компанијата „Columbia Sportswear“ испрати на Месечината својата нова ткаенина за зимски јакни, кои ќе бидат тестирани во услови далеку поостри од оние на Земјата, како и 125 фигурини кои го прикажуваат лунарниот јас, дизајнирани од еден од најпочитуваните живи скулптори. Џеф Кунс.
Кунс ги создаде скулптурите со придружни незаменливи токени (NFT) кои треба да бидат достапни на платформата Pace Verso NFT.
„Сакав да создадам историски значаен проект NFT вкоренет во хуманистичка и филозофска мисла. Нашите достигнувања во вселената го претставуваат неограничениот потенцијал на човештвото. Истражувањето на вселената ни даде перспектива за нашата способност да ги надминеме ограничувањата на овој свет. Тие идеи се централни за мојот проект , што треба да се толкува како продолжување на човечките достигнувања на нашата планета и пошироко, како и почит кон минатото“, вели уметникот во својата официјална изјава поврзана со овој проект.
Во трката се Јапонија, Русија, Кина и Индија
Месечината повторно стана атрактивна мета, откако НАСА најави враќање на астронаутите како дел од мисијата „Артемис“, која се уште е во подготвителна фаза. Така, Јапонија во јануари стана уште една земја која успеа да го спушти својот ровер на земјата на единствениот природен сателит на Земјата, а претходно во тоа успеаја Русија, Америка, Кина и Индија.
САД постигнаа најмногу резултати со своите програми „Аполо“, а по површината на Месечината чекореа дванаесет астронаути од таа земја.
Лендерот Intuitive Machines со соларна енергија би требало да биде во „будна“ состојба околу една недела, пред да започне ледената лунарна ноќ.
