Овчарството е најзначајната земјоделска гранка во Македонија поради големиот број на суровини кои ги обезбедува за различни индустрии, но во последната деценија мака мачи со бројот на работници, посебно со овчари.
Тоа е специфична професија која бара одговорност и посветеност која значи грижа за стадо, пасење, заштита од болести, молзење и храна 14 часа на ден, 365 дена во годината.
Овчарите постојано живеат одвоен живот од своите семејства и работат под екстремно тешки временски услови, од жешко лето до поларни зими, но мора да се чуваат и од напади на диви животни.
На огласите за работа, сопствениците на овци постојано бараат овчари и притоа нудат високи плати кои се движат од 40.000 до 60.000 во зависност од искуството. Во оваа сума не влегува исхраната и сместувањето кои се платени од сопствениците на бачила така што овчарот нема дополнителни трошоци за превоз или исхрана кои би ги издвојувал од нето платата.
– Јас сум овчар од дете и ова е работа која е семејно наследство од татко ми и дедо ми. Но, не е можно да работам сам и затоа барам овчари. Никој не се јавува иако нудам добра плата. Никому не му се спие во колиба и никој не сака да биде одвоен од семејството. Некаде овчарите се плаќаат според бројот на овци кои ги чуваат. Заедничко за сите овчари е што ова за сите е начин на живот, а не обична професија.
Многу тешко се наоѓа добар овчар кој ќе го чува стадото и кој има искуство. Младите не сакаат да се занимаваат, не поради платата, туку поради срамот од професијата овчар и фактот што сметаат дека оваа работа е за неписмени. Но, овчарот треба да биде писмен, да има знаење за животни и вештини во природата. Никој не сака да биде овчар, секој сака да работи во градот и да се забавува – вели овчарот Бранко од тиквешко село Дабниште.
Бројот на овчари постојано се намалува и покрај тоа што платите се добри и изнесуваат и над 1.000 евра. Здруженијата на земјоделци апелираат до Министерството за земјоделие, шумарство и водостопанство да ги повикаат оние лица кои примаат социјална помош да дојдат на обука и потоа да добијат вработување во оваа гранка.
Македонските сточари бараат помош од Албанија затоа што во Бугарија и Србија состојбата со овчари е идентична, а некои од нив размислуваат да ги симнат овците од планините и да почнат со чување во штала.
Истиот проблем го има и нашиот северен сосед Србија, иако, за разлика од Македонија, во последно време бележи раст на млади претприемачи кои се одлучиле да се занимаваат со сточарство.
Младите сочинуваат повеќе од половина од оние кои сакаат да одгледуваат овци и кози, покажуваат податоците на Здружението на одгледувачи на овци на Србија. Најголем проблем е, всушност, да се најде овчар, бидејќи речиси никој не сака да се занимава со оваа работа за која се плаќа во просек по 500 евра.
„Просечната плата за овчар е околу 400 или 500 евра, со платен стан и храна. Но, ретко кој сака да ја прифати оваа работа, ја смета за недостоинствена. Тоа мора да се промени“, вели Бане Стојановиќ од Здружението на одгледуваи на овци на Србија.
