Климатските промени, како што се сушите, поплавите и високите температури, веќе неколку години ги предизвикуваат производителите на кафе, додека милиони љубители на оваа популарна напивка се соочуваат со растечки цени. Во Македонија, зголемувањето засега е умерено, но глобалниот тренд укажува на континуиран раст.
Производството во Бразил и Виетнам сериозно погодено
Македонија увезува кафе претежно од Бразил и Виетнам, две од водечките земји производители, чии приноси беа значително оштетени во последните две до три години. Цената на кафето е директно поврзана со светските берзи, а поскапувањата таму веќе влијаат врз малопродажните цени.
Според Ричард Алибегов, копретседател на Бугарската асоцијација на угостителите, засега овие промени не се чувствуваат драстично во кафулињата и рестораните. „Голем дел од зголемувањата на цените ги преземаат сопствениците, така што клиентите ретко ги забележуваат,“ вели тој.
Психолошка граница на цените
Алибегов објаснува дека цената на кафе во кафулињата ретко ја надминува психологичката граница од 2,99 евра, дури и кога трошоците за транспорт или електрична енергија растат. Сепак, додава дека постојат места каде што чашка кафе може да чини и до 8 евра.
Европа и глобалните трендови
Податоците од Евростат покажуваат дека цените на кафето во три земји – Бугарија, Хрватска и Романија – се зголемени најмногу на годишна основа. Во Хрватска растот е 7,4%, во Романија 6,8%, а во Бугарија 6,6%. Во други европски земји, како Финска и Литванија, е забележано намалување на цените, но ова се смета за привремен тренд.
Влијание на глобалните пазари
Цената на сортата „Арабика“ се зголеми за околу 71% оваа година, што ја прави една од најмногу поскапуваните стоки. „Робуста“, основниот вид кафе произведуван во Виетнам, достигна највисоки цени во последните 47 години.
Видин Андонов, копретседател на „Кафе Асоцијација Бугарија“, објаснува дека освен климатските промени, други фактори, како што се растечките трошоци за труд, ѓубрива и логистика, дополнително ги зголемуваат цените. Зголемената побарувачка во пазари како Кина и Блискиот Исток исто така придонесува за притисок врз понудата.
Очекувања за понатамошен раст
Светските трендови укажуваат дека цените на кафето ќе продолжат да растат барем до март наредната година. Според Андонов, „Овој тренд веројатно ќе се задржи и понатаму, со оглед на глобалната инфлација и нестабилноста на производството.“
И покрај зголемените цени, потрошувачите сè уште имаат избор меѓу различни ценовни категории на кафе, што остава простор за задоволување на различни буџети.
