Во ПОЛИТИКА често се цитираат зборовите на советникот на Клинтон „Тоа е економијата, глупаво“. Граѓаните на Турција ги мачи инфлацијата, невработеноста, корупцијата… Дали економијата ќе одлучува за изборите во таа земја? Приказната ја пренесува Дојче веле.
Владеењето на Ердоган во Турција трае веќе 20 години, а во недела (14 мај) граѓаните треба да одлучат дали го сакаат на чело на државата уште пет години. Испитувањата на јавното мислење покажуваат дека овој пат опозицискиот кандидат Кемал Киличдароглу има реални шанси, делумно затоа што секојдневието станува потешко – и поскапо. Инфлацијата официјално е 43%, а платите и приходите многу заостануваат зад зголемувањето на цените.
Сепак, се чини дека политичкото мислење во Турција им пркоси на економските проблеми. Во градот Коња во Анадолија неодамна беше спроведено истражување за економската состојба, а дури 73% од прашаните одговориле дека се влошила во изминатата година: инфлацијата го јаде и она малку што има, кириите можат едвај се плаќа, градскиот превоз е лош… И покрај тоа, Коња е силно упориште за Ердоган и неговата партија: на последните избори во 2018 година, АКП освои речиси 60% од гласовите, Ердоган како претседателски кандидат доби 74,2%. , и ќе биде големо изненадување ако биде поинаку на овие избори.
Мегаломански проекти
И еден таксист во тој град се жали на високите цени и како му се потешко, но и тој сигурно ќе гласа за Ердоган. Тој го споменува големиот проект на овој турски претседател, фабриката за турски електрични автомобили, а не му е јасно што може да има опозицијата против новата фабрика и работните места: „Ако опозицијата не само што би ги критикувала овие проекти, туку и ги поддржувала. малку, можеби би добиле повеќе гласови“.
Ердоган навистина инспирираше многу великани во своето време
економски проекти, но не случајно и на ова опозицијата наоѓа сериозни забелешки. Вообичаена практика е работните места „од дедо и чичко“ да се делат само на лојални поддржувачи на владејачката партија. Каде одат парите – подобро е да не прашувате, а економската смисла на ваквите мегапроекти не ретко се доведува во прашање.
Во Коња среќаваме и еден млад човек кој дошол да учи во тој град. Се жали и дека во оваа висока цена едвај врзува крај со крај со парите што ги добива од дома, а и кога ќе заврши факултет не знае кога и каде ќе најде работа. А анкетите на јавното мислење покажуваат дека за возрасната група од 18 до 41 година најголем проблем се економијата и инфлацијата. Дали тој студент сепак ќе гласа за Ердоган? Преферира да не ни го каже тоа – сите знаат какви се медиумите и полицијата во Турција.
Кој друг освен Ердоган?
А Трабзон на брегот на Црното Море е исто така место каде редовно победува конзервативната партија на Ердоган. Падот на вредноста на турската лира ја поевтинува и оваа туристичка дестинација за странските туристи – минатата сезона дојдоа 600 илјади туристи, годинава сакаат да биде милион.
Еркут Челеби е претседател на локалната стопанска комора и се жали дека Трабзон е „единственото место на брегот на Црното Море каде што речиси ништо не се инвестира“. Вели дека има многу мештани во странство или се вработени во државните служби, но тие што имаат пари не живеат овде“, вели Челеби.
Единствено што ги спасува се туристите, пред се од арапскиот свет. Но, за некои жители ова не е ни среќа: „Арапите купуваат премногу куќи и затоа цените се високи“, вели комуналниот чистач Кадир Јилмаз. А фармерот Вурал Оксуз редовно го избира Ердоган, но ова не му се допаѓа: „Погрешно е да им се дозволи на Арапите да купуваат куќи. Тоа ја повредува нашата куповна моќ“. Дали повторно ќе гласаат за овој турски претседател? Секако дека ќе направат, само Ердоган знае како да им ги подобри работите.
Кој друг освен Киличдароглу?
Од друга страна, во родниот град на опозицискиот кандидат Кемал Киличдароглу во Тунџели во источна Анадолија, десничарската партија и онака никогаш не победила на избори цел век – а со „нивниот“ Кемал, одлуката е веќе однапред јасна. Дидем Калкан всушност студира во друг град, но јасно му е што ќе заокружи на гласачкото ливче. Него не само што го мачат високата цена и грижата дали ќе најде работа, туку и корупцијата и непотизмот кои владеат под Ердоган: „Секој прво прашува што има за неговиот џеб. Убеден сум дека со Киличдароглу сите ќе бидат тоа што заслужуваат да бидат. Затоа се надевам“, вели студентот.
Јагмур Кескин продава билки и тревки кои сама ги собира на околните ридови. Најпрво ја истакнува својата гордост што можеби некој од алевите ќе стане претседател, но веднаш додава: „Пред се сакам победникот да ја подобри економската состојба“, вели една млада жена која ќе гласа за само по втор пат. „И јас сакам да се отворат многу работни места за младите луѓе.
Покрај можностите за младите, проблемот на Турција е што богатите стануваат се побогати, а сиромашните посиромашни, пишува Дојче веле. Кафер Топрак од Тунџели е убеден дека Киличдароглу е вистинскиот човек за поправедно општество. Тој лично го познава кандидатот, оделе во исто училиште: „Кемал секогаш си го носел лебот на училиште. Но никогаш не го јадел сам, туку секогаш го делел со другите“.
За овој проблем е свесен и кандидатот на опозицијата. Тој деновиве преку кратко видео на социјалните мрежи ги потсети граѓаните на Турција: „Ако денес сте посиромашни од вчера, единствена причина е Ердоган“.
