Поранешниот државен службеник со мирна природа, Кемал Киличдароглу, е сосема спротивно од актуелниот турски претседател Реџеп Таип Ердоган. А сепак, седумдесет и четиригодишниот Кемал досега има најголеми шанси да го собори од власт најмоќниот турски човек.
Ердоган, кој е на чело на државата 20 години, бара од гласачите да му дадат уште пет години на функцијата. Од друга страна, двајца спротивставени кандидати, колку што останаа по повлекувањето на Мухарем Инџе од трката за претседател на Турција, сакаат да стават крај на неговото владеење, бидејќи повеќето аналитичари занемаруваат најдобра шанса на тој пат е Киличдароглу, кој е поддржан од шест опозициски партии – Републиканската народна партија (ЦХП), Фелисити, Добрата партија, Демократската партија, Дева и Будуќност.
Киличдароглу загуби неколку избори откако стана претседател на Републиканската народна партија во 2010 година. Иако можеби тој не е очигледниот кандидат зад шестпартискиот сојуз, Киличдароглу е искусен политичар.
Тој беше избран во 2002 година, истата година кога партијата АК на Ердоган дојде на власт. Во неговите 13 години на чело на партијата, тој успеа да ја прошири привлечноста на својата партија и да ги „прегрне сите различни бои во државата“, како што вели.
ЦХП го следи своето потекло до современиот секуларен основач на Турција, Кемал Ататурк. Републиканската народна партија долго време се сметаше за блиска до војската, која четири пати ја соборуваше владата од 1960 година и отсекогаш важеше за тврдокорна партија по прашањето за одвојување на црквата од државата. По воениот удар во 1980 година, на пример, таа ја поддржа забраната за носење шамии во училиштата и јавните канцеларии.
Од бирократ на годината до „Марш за правда“
Кемал Киличдароглу е роден како син на државен службеник во 1948 година во источната провинција Тунџели, во семејството на Алева, етничко-верско малцинство во Турција. Тој беше четвртото од седумте деца и единствениот кој влезе на универзитет. Дипломирал економија и финансии во Анкара, а првата работа ја добил во 1971 година како советник во турското Министерство за финансии и финансии. Бидејќи бил добар во работата, на крајот станал директор на службата за социјално осигурување на ССК, а се пензионирал во 1999 година, пишува ДВ.
Тој е познат по својата чесност и доверливост, а како бирократ најголемиот дел од својата кариера го посвети на борбата против корупцијата, која го прослави. Згора на тоа, локалното списание го прогласи за „бирократ на годината“.
Неговата политичка кариера започна со извештај за корупција што тој го подготви за левичарската Републиканска народна партија (ЦХП). Не помина долго време додека тој освои место во турскиот парламент на изборите во 2002 година, кога на власт дојде актуелниот претседател Ердоган. Пет години подоцна, тој стана заменик-претседател на парламентарната група ЦХП, а неговото присуство во медиумите значително се зголеми кога објави докази за корупција во Турција.
Само неколку жестоки расправии со неколку пратеници на конзервативната АК партија на Ердоган го утврдија во турската јавност. Згора на тоа, тој дури и се кандидираше за градоначалник на Истанбул во 2009 година, но за жал загуби од противкандидат од партијата на Ердоган.
Сепак, тркалото на среќата за Кемал продолжува да се врти, па во 2010 година, благодарение на сексуалниот скандал на неговиот колега и лидер на ЦХП, тој беше избран за нов претседател на партијата.
Светската слава ја стекна во 2017 година кога „прошета“ од Анкара до Истанбул. Тој заедно со своите приврзаници пешачеше околу 450 километри во рамки на протестната кампања „Марш за правда“, чија цел беше да укаже на репресивната политика на владејачката партија.
“Тој е фин и многу мирен – малку премногу тивок. Кемал никогаш не го повишува гласот, никогаш не вика. Не можете ни пристојна да се расправате со него. Фактот што е толку тивок понекогаш навистина ме излудува”, рекол неговиот сопругата Селви Киличдароглу во едно интервју.
Киличдароглу, исто така, беше предмет на неколку обиди за атентат – тој преживеа вооружен напад од курдската милиција ПКК, обид за линч во Анкара, напад врз парламентот и обид за бомбардирање од страна на Исламската држава за време на неговиот Марш за правда во 2017 година.
Кампања фокусирана на промовирање на демократијата и човековите права
Тој пред изборите објави низа видеа од неговата скромна кујна на социјалните мрежи, во кои најмногу им се обраќа на младите гласачи на многу чувствителни теми како положбата на Курдите или алевитското малцинство, на кое и самиот припаѓа. Во таа прилика тој им порача на гласачите дека ќе ги обедини сите различни слоеви на општеството во Турција.
Кампањата на Киличдароглу се фокусираше на промовирање на демократијата, човековите права и владеењето на правото. А, според аналитичарите, добрите шанси да стане следниот турски претседател ги должи токму на бавниот одговор на владата на разорните земјотреси во југоисточниот дел на Турција на 6 февруари.
„Сите важни актери на опозицијата се вклучени во оваа изборна алијанса со поддршка на кандидатурата на Киличдароглу. Настапот на АК и владата на Ердоган во последните години, како во економската така и во безбедносната политика, беа просечни. Комбинирајќи ги овие два фактори, може да очекуваме дека Кемал Киличдароглу лесно победува на претседателските избори“, изјави за Euronews Али Чаркоглу, политиколог од Универзитетот во Коч.
Од друга страна, Самим Акгонул, историчар и политиколог од Универзитетот во Стразбур, вели дека Киличдароглу има силна позиција.
„Ако влеземе во нормален, редовен изборен период во кој политичките партии и нивните лидери ќе водат кампања, а потоа се изложуваат на судот на електоратот, тогаш навистина мислам дека Кемал има шанса да победи“, изјави тој за Еуроњуз.
Како што вели тој, во Турција во моментов има чувство на „трошење на власта“.
„За прв пат има многу широка коалиција против Реџеп Таип Ердоган“, вели тој и објаснува зошто не застанаа сите поддржувачи на опозицијата зад Киличдароглу:
„Бидејќи е кандидат ветеран, лидер ветеран, тој не претставува ништо ново. Тој не претставува нов здив и нова емоција. Тој е прилично стар човек, мислам дека има 74 години и електоратот веќе знае добро“, додаде Акгонул.
Став кон војната во Украина
Еден од најголемите предизвици за Киричдароглу како претседател би бил наследувањето на внимателниот чин на балансирање на Ердоган што значеше дека Турција ги одржува врските и со Москва и со Киев, како и пријателството со рускиот претседател, со кого има посебен однос, објави Гардијан.
Запрашан каков однос има намера да воспостави со Владимир Путин, Киличдароглу одговори:
„Ќе создадеме политика во рамките на она што го бараат интересите на Турција. Ние сме политичка партија која верува дека сегашната надворешна политика не е во корист на Турција“, рече тој.
Што се однесува до Украина, соседот на Турција преку Црното Море, Киличдароглу зазеде поцврст став.
„Знаеме дека Украина е неправедно нападната. Затоа ги поддржуваме во тој поглед. Ќе обезбедиме секаква политичка поддршка што е потребна“, рече тој.
Лидерство во предизборните анкети
Изборите доаѓаат во време кога Турција се бори со високата инфлација и сè уште ги жали жртвите од земјотресот и се справува со последиците. На меѓународен план, земјата се обидува да одржи договор за извоз на жито од Украина за да помогне во одржувањето на глобалните резерви на храна за време на руската инвазија. Во исто време, турската влада ги искомплицира напорите на НАТО да ја прими Шведска во својот сојуз поради проблемот со курдските милитанти од Турција кои наводно се кријат токму во оваа земја.
Ердоган е сè уште многу популарен, но има многу Турци кои сакаат промена. Згора на тоа, според последните истражувања на јавното мислење пред изборите, Кемал Киличдароглу има поддршка од над 50 отсто од испитаниците.
Анкетите, спроведени по разорниот земјотрес на 6 февруари, покажуваат дека Киличдароглу како претставник на најголемиот дел од турската опозиција води во првиот круг гласање, објави Ројтерс. Според извештаите, за него во анкетите на 7 мај гласале 50,9 отсто од испитаниците, а за Ердоган 45,4 отсто.
Повеќето анкети за парламентарните избори покажуваат дека главната опозициска алијанса, Националната алијанса, е пред Народната алијанса, предводена од Партијата на правдата и развојот (АК) на Ердоган.
