Секоја година, со првите постудени денови, сезонскиот грип повторно станува дел од нашето секојдневие. Оваа заразна вирусна болест брзо се шири и може да предизвика сериозни здравствени компликации, особено кај ризичните групи. Иако често се поистоветува со обичната настинка, грипот е далеку посериозна инфекција, која може да доведе до тешка пневмонија, миокардитис и енцефалитис, а во некои случаи и до смрт.
Во северната хемисфера, сезонските епидемии на грип обично се случуваат во текот на зимските месеци, додека спорадични случаи се регистрираат и надвор од главната сезона. Постојат три типа на вирус на грип – А, Б и Ц – но тоа е вирусот од типот А кој најчесто предизвикува епидемии, како што видовме во минатото. Интересно е што грипот често се појавува надвор од сезоната кога вирусот се „увезува“ од екваторијалните области, каде што циркулира во текот на целата година или од јужната хемисфера, каде што врвот на епидемијата е во летните месеци на Европа.
Како се пренесува грипот?
Вирусот на грип се пренесува со капки – со кашлање, кивање и близок контакт со болни луѓе. Сепак, индиректниот пренос исто така не е редок, кога некое лице допира површина загадена со вирусот, а потоа го допира лицето со рацете. Поради високата заразност и брзото ширење, грипот често предизвикува локални епидемии, а повремено и пандемии кои го погодуваат целиот свет.
Симптомите на грип се интензивни и се разликуваат од обичната настинка. Висока температура, треска, болки во мускулите и зглобовите, главоболка, кашлица, болки во грлото и изразено чувство на исцрпеност се најчестите показатели за инфекција.
Инкубацијата трае кратко, понекогаш и помалку од 24 часа, а болниот е заразен веќе еден ден пред појавата на симптомите и до седум дена после тоа. Кај деца и лица со ослабен имунитет овој период може да биде подолг. Иако повеќето луѓе го преболуваат грипот за седум до четиринаесет дена без сериозни последици, постарите, хронично болните и малите деца се изложени на зголемен ризик од компликации кои бараат хоспитализација.
Како да се лекувате и кога да побарате помош?
Во повеќето случаи, третманот на грипот се сведува на олеснување на симптомите и одмор. Топлите пијалоци, доволниот внес на течности, антипиретиците и супресантите за кашлица можат да ја намалат непријатноста. Сепак, важно е да се нагласи дека антибиотиците не се ефикасни во борбата против грипот, бидејќи се работи за вирусна, а не бактериска инфекција. Антивирусни лекови, како оселтамивир, се користат само во посебни случаи и само по препорака на лекар.
Посебно внимание треба да се посвети на симптомите кои може да укажуваат на посериозни компликации. Доколку високата температура трае подолго од четири до пет дена, доколку се појават тешкотии со дишењето, болки во градите, вртоглавица, повраќање или дијареа, потребно е да се побара лекарска помош. Исто така, ако состојбата наеднаш се влоши по првичното подобрување, ова може да биде знак за секундарна бактериска инфекција која бара итен третман.
Превентивни мерки и важност на вакцинацијата
Најдобар начин за заштита од грип е превенцијата. Покрај важноста од избегнување гужви и близок контакт со пациентите, неопходно е редовно миење на рацете, одржување на хигиената во просторијата и проветрување на просториите. Марамчињата треба да се користат при кашлање и кивање, а веднаш по употреба фрлајте ги. Исто така, избегнувањето допирање на лицето со рацете може да го намали ризикот од инфекција.
Сепак, најефикасна заштита од грип и неговите компликации е вакцинацијата. Светската здравствена организација секоја година го прилагодува составот на вакцината, бидејќи вирусот на грип постојано се менува. Идеален период за вакцинација е раната есен, пред вирусот да почне интензивно да циркулира. Потребни се околу две недели за телото да развие заштитни антитела, па затоа се препорачува навремена вакцинација.
Вакцинацијата особено се препорачува за стари лица, хронично болни, здравствени работници и секој што сака да го намали ризикот од заболување. Иако вакцината не гарантира 100% заштита, докажано е дека го намалува ризикот од тешки компликации и хоспитализација. Луѓето со тешки алергии на состојките на вакцината, како и доенчињата на возраст под шест месеци, не можат да се вакцинираат, додека лицата со алергии на јајца и други специфични состојби се вакцинираат под посебен лекарски надзор.
Сезоната на грип носи бројни предизвици, но со соодветни заштитни мерки и одговорен пристап можеме да го намалиме ризикот од инфекција и сериозни последици. Вакцинацијата, личната хигиена и избегнувањето ризични ситуации се клучни чекори во борбата против оваа сезонска болест.
