Протечените документи откриваат предавство од страна на руските полномошници што ја навело Ерменија да се откаже од воениот сојуз со Москва, што е удар за рускиот претседател Владимир Путин.
Белорусија испорача напредно оружје на главниот непријател Ерменија, иако двете земји наводно се сојузници во меѓународниот одбранбен пакт предводен од Русија, според документите што ги виде Политико.
Ова фрла ново светло на неодамнешната одлука на Ерменија да ја напушти воената алијанса. Политико пишува дека ова претставува драматичен пресврт што ќе го ослаби авторитетот на рускиот лидер во поранешните советски народи.
Историски пресврт
Ерменија сега е на работ на историски пресврт кон Запад, сè повеќе барајќи заштита од Европа и НАТО, по децении потпирање на Москва за поранешната советска република.
Ерменија е во жесток конфликт со Азербејџан во регионот на Јужен Кавказ, на стратешкиот спој меѓу Азија и Европа. Одлуката на Белорусија, цврст руски сојузник, да испорача напредна воена опрема на Азербејџан меѓу 2018 и 2022 година, давајќи му предност пред Ерменија, Ерменија ја сметаше за горчливо предавство.
И Белорусија и Ерменија се членки на Организацијата на Договорот за колективна безбедност (CSTO), постсоветска воена алијанса предводена од Москва, која беше основана во 2002 година. Во теорија, членките се обврзани да се бранат меѓусебно доколку бидат нападнати.
Ерменскиот премиер Никол Пашинјан во средата објави дека неговата влада ќе го започне процесот на повлекување од блокот, тврдејќи дека членките „не ги исполнуваат своите договорни обврски, туку планираат војна против нас со Азербејџан“.
Белорусија активно му помагаше на Азербејџан
Политико вели дека видел материјал кој сугерира дека Белорусија активно им помагала на вооружените сили на Азербејџан меѓу 2018 и 2022 година, додека тензиите со Ерменија биле на врвот. Понудените услуги вклучуваа модернизација на постара артилериска опрема и набавка на нова опрема за електронско војување и системи за беспилотни летала.
Артилерија и беспилотни летала се користат интензивно во борбите меѓу азербејџанските и ерменските сили во последните години. Ова исто така важи и за конфликтот во 2020 година околу отцепениот регион Нагорно-Карабах.
Азербејџанската офанзива во септември минатата година стави крај на де факто независноста на регионот и предизвика масовен егзодус на неговите 100.000 жители.
„Со пријатели како Путин, не ви требаат пријатели“
Азербејџанските сили, исто така, започнаа упади на територијата на Република Ерменија во септември 2022 година, освојувајќи клучни стратешки височини. Ерменија побара поддршка од блокот, но подоцна ја обвини дека се откажува од своите обврски, откако понуди само да испрати делегација за утврдување на фактите.
Едуард Аракелјан, воен аналитичар во Регионалниот центар за демократија и безбедност во Ереван, ги коментираше објавените документи. „Во формална смисла тоа е целосно кршење на алијансата, но во пракса секогаш знаевме дека блокот повеќе го поддржува Азербејџан.
И покрај тоа што е сојузник на Ерменија на хартија, белорускиот претседател Александар Лукашенко претходно го опиша азербејџанскиот претседател Илхам Алиев како „наш човек“ и рече дека би било „погрешно“ блокот да му се спротивстави. Алиев, пак, во 2022 година изјави дека „ние имаме повеќе пријатели во блокот отколку Ерменија“.
Сепак, според експертите, Белорусија веројатно немаше да дејствува без премолчената поддршка од самиот Кремљ. „Ова навистина покажува дека со пријатели како Владимир Путин никому не му требаат непријатели“, вели Ивана Страднер, истражувач во Фондацијата за одбрана на демократиите.
