Европски обвинител: Корупцијата е насекаде низ ЕУ

Измамите со земјоделски и други субвенции од европските фондови не се проблем ограничен само на Грција или Словачка, туку ја поттикнува корупцијата низ целиот блок, предупреди во четврток главната европска обвинителка Лаура Кодруца Ковеси.

Нејзиното предупредување доаѓа откако Атина годинава беше потресена од масовна измама во која ЕУ беше оштетена со стотици милиони евра преку неправилно исплатени земјоделски субвенции, а што доведе до оставка на неколку грчки министри и нивни заменици, пишува Политико .

Сепак, шефот на Канцеларијата на европскиот јавен обвинител (EPPO) во едно интервју нагласи дека Грција во никој случај не е изолиран случај. „Не би рекол дека Грција е многу различна. Забележавме измами со субвенции во речиси сите земји-членки, разликата е во тоа колку и колку случаи имаме“, рече романскиот активист за борба против корупцијата.

Таа додаде дека грчкиот случај е специфичен по својот систематски и организиран начин на извршување. „Во Грција откривме дека начинот на кој се извршувала криминалната активност бил многу систематски и многу добро организиран, со вклучување на донекаде високи функционери. Но, истите работи ги гледаме и во другите земји-членки“, објасни таа.

Големите земјоделски субвенции на Европската Унија, кои сочинуваат дури една третина од вкупниот буџет на ЕУ, се привлечна цел за корупциски шеми. Ковеси, исто така, на прес-конференција откри дека добила писмо од грчки земјоделец кој тврдел дека чесните кандидати не можеле да пристапат до средствата бидејќи другите користеле мито. „Ајде да разговараме за ова: како на чесните земјоделци им бил одбиен пристап“, рече таа.

Друга главна цел за криминалците стана Механизмот за закрепнување и отпорност, воспоставен по пандемијата на коронавирусот за да им помогне на економиите на земјите-членки. Канцеларијата на европскиот јавен обвинител моментално истражува стотици случаи поврзани со овој фонд.

„Сега ги имаме овие средства од Механизмот за закрепнување и отпорност. Секако, организираниот криминал го насочи своето внимание кон тоа бидејќи таму можат да заработат пари“, изјави Ковеси за Политико.

Зборувајќи од царинската испостава во Пиреја, најголемото грчко пристаниште, опкружена со илјадници запленети контејнери со кинеска стока, Ковеси испрати остра порака до криминалците. Нејзиниот тим откри масовна шема за избегнување на антидампинг давачки за увоз од Кина. „Правилата на играта се променија, нема повеќе безбедни засолништа за вас. Откривме нов континент на криминал. Организираниот криминал добива на сила со измама на буџетите на ЕУ и националните буџети“, рече таа.

За поефикасно справување со овие феномени, Ковеси се стреми да го зајакне својот тим, како во Атина, така и во другите земји-членки, вклучувајќи повеќе делегирани европски обвинители и специјализирани финансиски истражители. „Нема чиста земја. Секој е погоден од корупција и финансиски измами“, нагласи таа.

Истрагите на ЕЈО честопати наидуваат на пречки, особено кога постои сомневање за политичка вмешаност. Во Грција, нејзиниот тим истражува десетици случаи, вклучувајќи ја и наводната злоупотреба на средствата од ЕУ поврзана со трагичната железничка несреќа во Темпи, во која загинаа 57 лица. Сепак, конзервативната грчка влада го отфрли барањето на ЕЈО да отвори постапка против двајца поранешни министри. „Корупцијата може да убие. Темпи е еден од тие примери“, повтори Ковеси.

Владата, исто така, блокираше истрага за министрите наводно вмешани во гореспоменатата земјоделска измама. EPPO истражува шема во која се вклучени бизнисмени, политичари и вработени во државната агенција OPEKEPE, која е одговорна за надгледување на исплатата на субвенциите од ЕУ. „OPEKEPE стана акроним за корупција, непотизам и клиентелизам“, рече Ковеси, додавајќи: „Исто како и во случајот Темпи, оваа кривична истрага не можеше целосно да се развие поради грчкиот устав“.

Според спецификите на грчкиот устав, само парламентот има овластување да истражува и да ги гони сегашните и поранешните членови на владата. EPPO ги информираше Европската комисија и грчките власти за ова прашање и, како што вели, доби гаранции дека оваа уставна одредба ќе биде променета.

Кога беше прашана за истрагата што се спроведува во грчкиот парламент, Ковеси се осврна и на обидите за заплашување на нејзините истражители. „Правдата не може да стане ТВ реално шоу. Мачка со ѕвонче не може да лови глувци“, рече таа живописно, заклучувајќи: „ЕЈО е тука за да остане. И покрај обидите за заплашување, ние сме многу горди на тимот на ЕЈО во Атина“.