Тој СОЗДАВА, со својот препознатлив ракопис, вистинити, единствени, неповторливи театарски чуда – а таков беше и самиот. Јагош Марковиќ беше, е и ќе остане неповторливо и неповторливо чудо. Театрално, креативно и хумано.
Мал и голем, еден од најголемите, полн со енергија и дарба, гласен, разигран и секогаш разигран, полн со радост и игра, има радост и игра – а пред се радоста на играта, тој се разбуди во сите околу него. Извлекуваше сè од внатрешноста на своите актери, вклучително и дотогаш несомнените, исто како што ги читаше најголемите, најпознатите, „највиканите“ и најиграните дела, наоѓајќи во нив нешто повеќе, нешто ново, сосема поинакво. Како самите класици да чекаат со години, понекогаш и векови, токму тој читател, токму тој Јагош, да ни ги прочита одново, да ги одигра и (преку неговите актери) да ги одглуми и на крајот да ни каже уште нешто. одамна скриените поетски вистини, до ( ја открива најскриената нишка на убавината и мудроста. И сето тоа, тој секогаш ќе го снајде, со леснотија, како што ни се чинеше.
Во изминатите петнаесет години, како постојан директор на Народниот театар во Белград, тој редовно од сцената на плоштадот ги изнесуваше своите театарски чуда, полни со енергија, имагинација, духовитост, мудрост и убавина, поставувајќи го најважниот свет и домашни класици. Во други театри во земјата и странство, режирал повеќе од педесет претстави, за кои собрал исто толку престижни награди.
Пред само неколку недели ја доби плакетата „Ивана Томичиќ“ Јагош за посебен придонес на Медитеранскиот театарски фестивал „Пургаторија“ за „Ќелавата пејачка“ во режија на ЦЗК Тиват. И таму, како и на секоја етапа на која се искачи, а која ја префинираше со својата ревност и дарба, во секоја посетена куќа и беше исполнета со неговата енергија – денеска со тага се збогуваат со Марковиќ.
„Замина еден од најголемите, еден од оние кои не инспирираа и го разбудија најдоброто во нас. во новата БДП ера. Засекогаш наш единствен, неповторлив Јагош“, беше напишано на Фејсбук страницата на Белградскиот драмски театар.
Во соопштението на Народниот театар од Сомбор, друга куќа на која и подари дел од својата магија, за Јагош беше кажано:
– „Рокенрол за деца“, „Кејт Капуралица“, „Декамерон – ден претходно“, „Сомнително лице“.
Јагош Марковиќ му даде нов правец на Народниот театар од Сомбор, нов правец кој е толку силен што ги менува дури и генерациите што денес доаѓаат во театарот, без да имаат директен контакт со него. „Кејт Капуралица“ беше чудо што ретко, ако воопшто се случува во театарот. Во 1990-тите ја освои публиката и фестивалите низ целиот регион, а покрај тоа го пружи најважното нешто, удобност, мир, убавина и море, во годините кога тоа им беше неопходно на сите. „Сомнително лице“ е најдолготрајната претстава во Народниот театар од Сомбор, која се игра од 1998 година. Невозможно е да се раскажат емоциите што Јагош ги донесе и му ги подари на Народниот театар од Сомбор. Можеме само да се сеќаваме на него, да чуваме спомени и да ја подигнеме свеста за неговото значење и влијание за она што денес е Народниот театар од Сомбор. Мирно море драг наш Јагоше, да мирисаш на рузмарин и медитеран…
А Факултетот за драмски уметности во Белград, го упати последниот поздрав до еден од најистакнатите театарски режисери во регионот, единствена и автентична уметничка личност, која дипломирала режија на ФДУ во 1987 година, во класата на проф. Борјане Продановиќ и проф. почесен Светозар Рапајиќ:
– Неговата страст за уметноста и посебната креативна енергија беа составен дел од режисерското творештво, со што реализираше голем број успешни и наградувани претстави во театрите во земјата и странство. Оваа загуба е непоправлива за српскиот театар, но Јагош Марковиќ ќе го паметиме по неговата неповторлива енергија и незаборавните театарски моменти кои ги создавал. Нека неговото дело остане вечна инспирација за идните генерации театарски уметници.
Актерите го обожаваа, публиката го воздигна, но за уникатноста на неговата личност, неодоливиот изглед и човечката добрина на Јагош, можеби најдобро говорат огромната почит што му ја покажаа и љубовта што ја чувствуваат кон него другите режисери, колеги, кои исклучително го почитуваа мислење на овој театарски познавач.
Тоа го потврдуваат зборовите на директорот на театарот Краљевац, Миодраг Динуловиќ, кој вели дека „почина големиот мајстор на театарот“, и дека „имавме чест да бидеме негови современици и сведоци на неговиот талент и чудесни еруптивна енергија“, или оваа потресна објава на „Фејсбук“ на Кокан Младеновиќ:
– Можам само да се радувам на твоето сеќавање, мајсторе, што го сакам твоето славење на Театарот и оние на нашите комични минијатури, кога на фестивалот во Сибир скокнавме во вашата „Госпоѓа министерка“ и ги игравме Перу писателот и Перу Калениќ. Еднаш глумевме заедно, а многу пати ја делевме сцената, со љубов и почит. Сега рајскиот театар се подготвува за голема промена на репертоарот и ќе биде бурно, возбудливо и радосно. Му завидувам на тоа. Како што вели вашиот омилен Љубомир Симовиќ: “Во делото што го поставува Јагош секогаш гледа нешто што никој не го видел пред него. Ни ги открива и старите и познатите работи како нови и непознати. Прави незабележлив гест, но со тој гест тој преобразува сè…
Јагош радикално и со најголема смелост ја менува метафората што ја наоѓа во текстот. Притоа тоа го прави не само како режисер, бидејќи не е режисер само во театарот. Тој е во театарот сè; тој е актерот, тој е целиот ансамбл, тој е публиката, тој е сцената, кутијата, првата, втората и третата галерија, тој е театарската библиотека, тој е четката и бојата, чеканот и нокти, и јажиња и рефлектори, и свила и оган, и пејзажи и завеси. Можеби сето тоа го направи само за да ни каже дека светот без љубов е само пресушено, солено и пусто морско дно, што, пак, не е ништо повеќе од она што апостол Павле го кажува за љубовта во првото писмо до Коринтјаните“.
Замина, на радост и добробит на сите нас, и на оние кои ќе го откријат и ќе го засакаат театарот со драмите на Јагош, и неговите моќни чуда што ќе ги паметиме и оние кои продолжуваат да живеат на сцената. Ќе ги гледаме и ќе ги сакаме, а со тоа на единствениот достоен, „театрален“ начин ќе го зачуваме споменот на човекот исткаен од театарот, кој живеел (за) театарот и останал на земјата заради театарот.
На театарско чудо Јагош Марковиќ.
Ова не е збогум
Театар ВЕЛИКАН, ова не е збогум, туку збогум на нова премиера, ова се зборовите од прошталната порака на културниот центар Тиват упатена до директорот со кој успешно соработуваа.
– Со неверување ја примивме веста за заминувањето на најголемиот џин во морето. Ќе бидете со нас засекогаш, на Летната сцена, зад сцената, во секој нејзин дел. Ти ја сакаше Бока со целото свое битие и беше дел од неа.
Јагош му се предаде на битието на театарот, коментираат неговите колеги и пријатели во Тиват, го градел внимателно и имагинативно, го изградил да биде незаборавен. И затоа заминувањето на Марковиќ не е збогум!
* * * * * * * * * *
ЕГОН САВИН
Духовит и аналитички
– Заминувањето на Јагош е голема загуба. Тој беше еден од најнадарените и секако најимагинативните режисери на овие простори, неговите претстави се како некакви барокни згради, полни со сетилни слики, прекрасни звуци и извонредна глума. Којзнае кога пак ќе имаме таков директор. Беше исклучително духовит човек, со фантастична аналитичка моќ и точно знаеше што гледа во театарот – зборовите на Егон Савин доволно говорат за таа почит.
* * * * * * * * * *
НАТАША НИНКОВИЌ
Сè што мислам дека ќе излезе
– Мислам дека ќе скокне од некаде и ќе каже дека малку се пошегува. Но, нема ништо „мало“ во него, а тој беше премногу чувствителен и премногу доверлив за да направи такво нешто. А потоа има дупка, празнина и неверување. Раскошно, единствено, вечно момче. Беше страстен за театарот и уметноста. Секаде бараше убавина, вистина и добрина. Не го препознал подарокот без човечкиот фактор, или – не го ценел. Во тие случаи би рекол – подарокот е залудно потрошен. Зад себе остави огромни професионални достигнувања, многу колеги на кои страшно ќе им недостигаат и неговата „грациозност“ која ја обожаваше…
* * * * * * * * * *
ВИДА ОГЊЕНОВИЌ
Се надевав дека е грешка
Сигурен сум дека нема некој кој го познавал Јагош или барем еднаш го сретнал, а не го погодила оваа вест. Се ужаснувам, едноставно не ми се верува дека човек толку полн со живот, толку инспириран во смисла на живот и се што е смело и имагинативно во театарот, човек со нескротлива имагинација и прекрасна имагинација, одеднаш засекогаш заспива , тоа е малку неправда. И тоа воопшто не е негов стил. И се е некако… До пред некое време се надевав дека сепак е некоја грешка, дека Јагош ќе се разбуди. За жал, овој разговор го водиме, а не зборуваме за неговиот настап кој пред некој ден го направи во Тиват. Ах…
