На Сонцето е забележан чуден и неочекуван феномен: дел од неговата површина се одвоил и сега кружи околу Северниот пол во форма што наликува на огромен поларен вител. Овој збунувачки настан бил регистриран со помош на вселенскиот телескоп „Џејмс Веб“, оставајќи ги научниците истовремено и запрепастени и интригирани.
Сонцето, како и секоја ѕвезда, има свои циклуси и однесување, но ова најново откритие е невообичаено. Сончева протуберанца – јамка од гас што се протега од површината на Сонцето – се одвоила и почнала спирално да кружи околу неговиот пол. Тоа не е само интересно набљудување, туку вистинска загатка. Експертите сега се прашуваат што би можело да биде причина за овој неочекуван настан.
Свемирскиот телескоп „Џејмс Веб“: Поглед во длабокиот космос
Ова необично откритие било овозможено благодарение на најсовремената технологија на телескопот „Џејмс Веб“, кој овозможува досега невидена резолуција. Таа им дала шанса на научниците да забележат детали кои инаку би останале неприметени.
Според физичарката д-р Тамита Сков, која ја споделила веста на социјалните мрежи, материјалот што се одвоил од протуберанцата сега кружи околу Северниот пол на Сонцето, создавајќи форма слична на поларен вител. Таа го опиша ова како „пресвртна точка“.
„Материјалот од северната протуберанца штотуку се одвои од главниот филамент и сега циркулира во огромен поларен вител околу Северниот пол на нашата ѕвезда. Импликациите за разбирањето на динамиката на сончевата атмосфера над 55° не можат доволно да се нагласат“, изјави Сков.
Што се сончеви протуберанци?
За да разбереме зошто ова е толку чудно, треба да се вратиме чекор назад. Сончевите протуберанци се огромни јамки или лакови од гас составени од водород и хелиум, кои се протегаат од површината на Сонцето. Тие се нормален дел од сончевата активност и често се забележуваат.
Обично, протуберанците следат предвидливи патеки, па научниците прилично добро го разбираат нивното однесување. Но она што сега се случува е сосема поинакво. Според соларниот физичар Скот МекИнтош, материјалот што се одвоил сега формира вител близу поларниот регион – нешто што никој не го очекувал.
„Многу е невообичаено. Постојат големи прашања, особено ‘зошто’. Зошто само еднаш се поместува кон полот, исчезнува, а потоа по три–четири години магично се појавува во истата област?“, прашува МекИнтош.
Сончевиот циклус
Сонцето следи 11-годишен циклус на активност, за време на кој се менува бројот на сончеви дамки, бакљи и протуберанци. Во сржта на овој циклус е сончевото магнетно поле, кое се превртува на секои 11 години. Научниците веќе знаат дека материјалот почнува да се движи кон поларните региони на Сонцето кога ќе достигне околу 55 степени географска ширина – но овој феномен изгледа дека оди и подалеку.
Како што објаснува МекИнтош, не е јасно зошто Сонцето се однесува на овој начин, особено кога материјалот исчезнува и по неколку години повторно се појавува на истото место. Ова чудно однесување е една од големите мистерии што ги тера соларните физичари буквално да се чешкаат по глава.
Talk about Polar Vortex! Material from a northern prominence just broke away from the main filament & is now circulating in a massive polar vortex around the north pole of our Star. Implications for understanding the Sun's atmospheric dynamics above 55° here cannot be overstated! pic.twitter.com/1SKhunaXvP
— Dr. Tamitha Skov (@TamithaSkov) February 2, 2023
