По исцрпувачкиот дипломатски маратон кој траеше повеќе од 18 часа по предвидениот рок, климатскиот самит COP30 заврши со резултат што многумина го оценуваат како неуспех. Светските лидери и делегации не успеаја да обезбедат нови, цврсти ветувања за намалување на употребата на фосилните горива, оставајќи го светот без јасна патна карта за справување со климатската криза.
Иако финалниот договор декларативно го признава консензусот за потребата од „транзиција подалеку од фосилните горива“ (transition away), критичарите посочуваат на фактот дека самите клучни зборови и обврзувачки механизми се мистериозно изоставени од конечниот текст на договорот.
„Договор кој не решава ништо“: Разочарување кај делегатите
Претседателот на COP30, Андре Кореа до Лаго, во своето завршно обраќање се обиде да балансира помеѓу дипломатскиот успех на постигнување каков-таков договор и очигледното незадоволство.
„Знам дека некои од делегатите имаа поголеми амбиции,“ призна До Лаго.
Сепак, реакцијата на голем број земји-учеснички е остра. Според нив, постигнатиот договор „заостанува многу далеку“ зад реалните потреби за адресирање на клучните климатски предизвици.
Експертите за животна средина, присутни на самитот, ја сумираат ситуацијата како пропуштена шанса: „Нема нови чекори, нема патна карта како да се запре затоплувањето – за многумина, иако не за сите овде, ова е многу разочарувачки исход.“
Драматична завршница: Интервенција на Колумбија и прекин на седницата
Самиот финиш на самитот се одвиваше во тензична атмосфера. Финалниот состанок во еден момент беше суспендиран, што е реткост за вакви собири на високо ниво.
Причината за прекинот беше силната интервенција на делегацијата на Колумбија. Оваа јужноамериканска држава инсистираше во текстот да биде вметнат дополнителен, попрецизен јазик во однос на напуштањето на фосилните горива, одбивајќи да го прифати разводнетиот компромис.
Ветување за „поправен испит“ за 6 месеци
За да се избегне целосен колапс на преговорите и заминување без никаков документ, претседателот До Лаго примени дипломатски маневар. Тој успеа да ги смири Колумбија и другите земји кои негодуваа, ветувајќи им дека прашањето не е затворено.
Според постигнатиот компромис, ова прашање ќе може повторно да се покрене и да се разгледува за шест месеци. Ова, во суштина, значи одложување на тешките одлуки, додека климатскиот часовник продолжува да отчукува.
Овој исход на COP30 фрла сенка врз глобалната подготвеност за преземање радикални мерки, покажувајќи дека економските и политичките интереси сè уште доминираат над итната потреба за климатска акција.
