Советот на Европската Унија и Европскиот парламент постигнаа договор за регулатива со која се воведува правно обврзувачка, фазна забрана за увоз на руски течен природен гас (LNG) и гас преку цевководи, со целосна забрана што ќе започне кон крајот на 2026 година и есента 2027 година, соодветно.
Договорот што го постигнаа пратениците доцна во вторник вечерта предвидува забрана за увоз на руски течен гас од 25 април 2026 година за краткорочни договори склучени пред 17 јуни 2025 година, и од 17 јуни 2026 година за гас испорачан преку цевковод.
За долгорочните договори за увоз на течен гас, забраната ќе стапи на сила на 1 јануари 2027 година, како што е предвидено во 19-тиот пакет санкции против Русија.
Што се однесува до долгорочните договори за увоз на руски гас преку цевководи, забраната ќе стапи на сила на 30 септември 2027 година, под услов капацитетите за складирање на гас да бидат доволно пополнети, а најдоцна до 1 ноември 2027 година.
По агресијата на Русија врз Украина, лидерите на ЕУ се согласија на самитот во Версај во март 2022 година постепено да ја елиминираат зависноста од руските фосилни горива што е можно поскоро.
Како резултат на тоа, увозот на гас и нафта од ЕУ од Русија значително се намали во последните години. Сепак, додека увозот на нафта падна под три проценти во 2025 година благодарение на сегашниот режим на санкции, рускиот гас сè уште сочинува околу 13 проценти од увозот на ЕУ во 2025 година, во вредност од повеќе од 15 милијарди евра годишно.
„Ова е голема победа за нас и за цела Европа. Треба да ја прекинеме зависноста на ЕУ од рускиот гас, а трајната забрана за увоз е голем чекор во вистинската насока“, рече данскиот министер за енергетика Ларс Агард, чија земја претседава со Советот на ЕУ.
Политичкиот договор за регулативата сè уште треба да биде потврден од двете законодавни институции – Советот на ЕУ и Европскиот парламент, што се смета за формалност.
Европската комисија предложи регулатива со која се забранува увозот на руски гас наместо санкции, бидејќи регулативата може да се усвои со квалификувано мнозинство, додека санкциите бараат едногласна согласност од сите земји-членки. Со ова се избегнува евентуално вето од страна на Унгарија или Словачка.
Се очекува Комисијата да предложи забрана за увоз на руска нафта во Унгарија и Словачка до крајот на 2027 година во следните неколку месеци.
