Во екот на локалните избори, клучната цел на секој кандидат за градоначалник е да обезбеди победа уште во првиот круг, избегнувајќи го неизвесниот и политички исцрпувачки втор круг на гласање. Но, патот до таквиот триумф е јасно дефиниран со Изборниот законик и бара исполнување на два кумулативни услови, кои не зависат само од освоените гласови, туку и од излезноста на гласачите.
Според изборната регулатива во Македонија, за еден кандидат да биде избран за градоначалник во првиот круг, потребно е да исполни два клучни критериуми:
- Да освои мнозинство гласови: Кандидатот мора да добие повеќе од 50% од гласовите на избирачите кои излегле на гласање. Ова значи дека доколку на изборите гласале 10.000 граѓани, кандидатот мора да освои најмалку 5.001 глас.
- Исполнување на изборниот цензус: Вкупниот број на граѓани кои излегле на гласање во таа општина мора да биде најмалку една третина (33,33%) од вкупниот број на запишани гласачи во избирачкиот список.
Двата услова мора да бидат исполнети истовремено. Тоа значи дека кандидатот може да освои и убедливо мнозинство од гласовите на оние што гласале, на пример 70%, но доколку излезноста во општината е под една третина, победата не се важи и се оди на втор круг. Во вториот круг, најчесто се натпреваруваат двајцата кандидати со најдобар резултат од првиот, а условот за излезност повеќе не важи.
Ова правило, познато како изборен цензус, ја нагласува важноста на мобилизацијата на гласачкото тело. За кандидатите и политичките партии, предизвикот е двоен: не само што треба да ги убедат граѓаните да гласаат токму за нив, туку и воопшто да ги мотивираат да излезат на гласачките места во доволен број.
Во политичката пракса, постигнувањето победа во прв круг се смета за голем успех и демонстрација на силна поддршка за кандидатот и партијата. Тоа најчесто се случува во општини каде што има еден доминантен фаворит или кога кандидатот успева да привлече широка коалиција и поддршка од различни сегменти на општеството. Сепак, во услови на поларизирана политичка сцена и голем број кандидати, расфрлањето на гласовите често води кон втор круг, оставајќи го конечниот избор да се решава во дополнителни две недели на политички договори и кампања.
