Македонија денеска го одржува првиот круг од осмите локални избори од својата независност. На вкупно 3.474 избирачки места низ земјата, право на глас имаат 1.832.415 граѓани.
Ден претходно, своето право на глас го искористија 2.162 лица во затвори и домашен притвор, 8.848 болни и лица со инвалидитет, како и 442 жители на домови за стари лица.
На локалните избори не гласа дијаспората, но сите граѓани кои живеат или работат во странство и се во земјава на денот на изборите можат да го остварат своето избирачко право.
Гласачките места се отворени од 7:00 до 19:00 часот, а по нивното затворање ќе можат да гласаат само лицата кои во тој момент се веќе во објектот.
Кој има право на глас?
Право на глас има секој граѓанин запишан во Избирачкиот список кој поседува важечка лична карта или пасош. Се прифаќаат и документи со истечен рок на важење помеѓу 9 август и 19 октомври, односно од денот на распишување на изборите до денот на гласањето.
Гласањето се спроведува лично и тајно. По проверката на документите, гласачот го потпишува изводот од Избирачкиот список и добива гласачко ливче со печат. Секој гласач гласа само еднаш, иако во истиот ден се избира и градоначалник и совет на општината, а во Скопје и градоначалник и совет на Град Скопје.
Постапка за гласање
Според упатствата на Државната изборна комисија (ДИК), гласачот мора да се пријави со важечки документ за лична идентификација.
Доколку лицето не е запишано во Избирачкиот список, изборниот совет го упатува до подрачната канцеларија на ДИК или на веб-страницата www.sec.mk/uvid-vo-izbirachki-spisok/ за проверка на податоците.
Неписмените или лицата со попреченост го потврдуваат потписот со отпечаток од показалецот на десната рака, а лицата кои одбиваат да потпишат не смеат да гласаат.
Гласањето се врши зад параван, со пенкало со сино мастило, а гласачот заокружува број на кандидат. Во случај на грешка, не се добива ново ливче. По гласањето, ливчето се преклопува и се става во гласачката кутија.
Само еден гласач смее да биде на гласачкото место, освен ако не е потребна помош за лице со попреченост, при што помошта може да ја обезбеди случаен граѓанин.
Забрани и казни
Семејно, групно или гласање во туѓо име е строго забрането. Кршењето на тајноста на гласањето е кривично дело. Членовите на изборните совети се обврзани да спречат каков било обид за манипулација.
Предвидени се парични и затворски казни за попречување на изборниот процес, купување гласови, уништување на изборен материјал или изборна измама.
Во текот на гласањето е забрането користење на телефони, камери и други уреди за фотографирање на гласачкото ливче, како и внесување оружје на гласачките места – освен за полицијата во случај на нарушен ред.
Броење и резултати
По затворањето на гласачките места, изборните одбори ги предаваат записниците и материјалите до Општинските изборни комисии (ОИК) во рок од пет часа.
ОИК ги сумира резултатите и ги доставува до ДИК, која ги објавува првичните електронски резултати постепено, додека конечните се објавуваат во рок од 12 часа по завршувањето на гласањето.
Официјалните резултати се потврдуваат во рок од 24 часа по станувањето конечни.
Жалби и правни постапки
Политичките субјекти имаат право да поднесат приговор до ДИК во рок од 48 часа по завршувањето на гласањето. Комисијата мора да донесе одлука во рок од 72 часа.
Доколку не се согласуваат со одлуката, може да поднесат тужба до Управниот суд во рок од 24 часа, кој мора да реши во рок од 48 часа.
Граѓаните кои сметаат дека нивното избирачко право е повредено, можат да поднесат приговор до Општинската изборна комисија во рок од 12 часа.
Во случај во првиот круг да не биде избран градоначалник, вториот круг ќе се одржи на 2 ноември.
