Дијабетесот продолжува да биде една од најбрзо растечките хронични заболувања во 21 век, според податоците од единаесеттото издание на Атласот за дијабетес на IDF (2025). Според извештајот, во 2024 година, околу 589 милиони возрасни лица ширум светот живееле со дијабетес – или 11,1% од глобалната популација на возраст од 20 до 79 години. Во Македонија, околу 141.000 луѓе (8,9% од возрасните) живеат со дијабетес, што значи дека речиси едно од единаесет лица од оваа возрасна група ја има болеста.
Атласот покажува дека околу 43% од возрасните со дијабетес ширум светот се недијагностицирани. Ова значи дека околу 252 милиони луѓе живеат со дијабетес без да знаат за својата состојба, пропуштајќи рана интервенција и спречување на компликации. Покрај тоа, 635 милиони луѓе имаат нарушена толеранција на гликоза, додека 488 милиони имаат висока гликоза во крвта на гладно – состојби што го зголемуваат ризикот од дијабетес тип 2 и кардиоваскуларни заболувања. Околу една од пет бремени жени се погодени од хипергликемија за време на бременоста.
Дијабетесот е исто така водечка причина за предвремена смрт. Во 2024 година, тој беше одговорен за над 3,4 милиони смртни случаи кај возрасни на возраст од 20 до 79 години – околу 9,3% од сите глобални смртни случаи.
Според Атласот, до 2050 година глобалниот број на луѓе со дијабетес би можел да достигне 853 милиони, или 13% од возрасната популација. Огромното мнозинство нови случаи ќе се појават во земјите со ниски и средни приходи, кои имаат здравствени системи помалку подготвени за хронични заболувања.
Атлас за дијабетес на IDF – глобална платформа со податоци за 215 земји
Глобалниот атлас за дијабетес на Меѓународната федерација за дијабетес (IDF) обезбедува споредливи податоци за 215 земји преку нова онлајн платформа. 11-тото издание ги истакнува клучните приоритети: рано откривање, превенција, зајакнување на здравствените системи и заштита на ранливите групи.
Светскиот ден на дијабетесот се слави на 14 ноември секоја година и е најголемата глобална кампања за подигање на свеста за оваа хронична болест. Инициран е од IDF и СЗО, а во 2006 година официјално е усвоен од ООН. Денот се одбележува во чест на роденденот на Сер Фредерик Бантинг, еден од пронаоѓачите на инсулинот. Симболот на кампањата е синиот круг, кој претставува единство во борбата против дијабетесот. Во Македонија се организираат едукативни активности, бесплатни мерења на шеќер во крвта и јавни форуми за поддршка на пациентите.
