Јавниот радиодифузен сервис Македонска радио телевизија (МРТ) ќе има буџет од 1.610.000.000 денари (околу 26,2 милиони евра) во 2026 година, предвидува Годишната програма за работа, усвоена во октомври 2025 година.
Клучни приоритети за следната година се целосната дигитализација на Македонското радио, зголемување на сопствената продукција и масовно вложување во нова опрема. Најавен е и нов голем копродукциски проект за деца со наслов „Буквождер“, кој се опишува како современо продолжение на култната „Бушава азбука“.
Финансиска стабилизација и наплата на стари долгови
Основата за овој буџет е новиот Закон за ААВМУ, кој предвидува финансирање на радиодифузната дејност со 1% од реализираните даночни приходи на државата.
- Главни приходи: Најголемиот дел од буџетот, 1,42 милијарди денари, доаѓа од оваа нова законска одредба.
- Вонсудска спогодба: Во буџетот ќе влезе и втората рата од 51,67 милиони денари од вонсудска спогодба со Министерството за дигитална трансформација. Ова е дел од вкупниот долг од 235 милиони денари што државата ќе ѝ го исплати на МРТ во четири рати (2025-2028) поради тоа што во минатото, конкретно во 2023 година, не го почитувала законот и исплаќала пониски средства од предвидените.
- Маркетинг: Планирани се приходи од 55 милиони денари.
Во документот се наведува дека континуираниот недостиг на средства во периодот 2017-2023 година довел до неможност за инвестирање во опрема, ја одложил дигитализацијата на радиото и предизвикал недостиг на стручен кадар.
Инвестиции, плати и програма
Најголемиот дел од расходите, 677,7 милиони денари, се наменети за трошоци за вработените (бруто плати, регрес, отпремнини).
Втора најголема ставка се програмските права, за кои се издвоени 516,5 милиони денари. Од нив:
- Копродукциски проекти: 250 милиони денари
- Права за спортски настани: 130 милиони денари
- Права за филмови: 60 милиони денари
Клучно, во 2026 година се планираат 120 милиони денари за инвестиции во нова опрема, реконструкција на студија и конечно завршување на дигитализацијата на радиото. Ова е драстично зголемување во споредба со проценетите 20 милиони денари реализирани инвестиции во 2025 година.
Што ќе гледаме во 2026?
Програмата за 2026 година предвидува емитување на врвни спортски, филмски и домашни содржини.
- Спорт: МРТ ќе ги пренесува Зимските олимписки игри 2026 од Милано и Кортина, како и Европското првенство во ракомет за мажи (јануари 2026) и за жени (декември 2026). Во план се и квалификациите за СП во фудбал 2026 и Лигата на нации. Се планира и откуп на правата за Светското првенство во фудбал 2026 (САД/Канада), доколку се обезбедат правата.
- Нови домашни емисии: Најавен е голем проект за најмладите, „Буквождер“ (Буквојадач), анимирана серија која ќе го следи духот на „Бушава азбука“ и се очекува да го повтори успехот на „Дајте музика“.
- Странска програма: Обезбедени се договори со „Сони“, „Парамоунт“, „Ворнер Брос“ и „Старз“. Ќе се емитува и доделувањето на Оскарите 2026.
Конфузија околу Евровизија
Во Годишната програма постои контрадикторност во врска со учеството на Евровизија.
Во главниот текст (страница 6) се наведува: „За учеството на МРТ на Избор за песна на Евровизија 2026, во моментов МРТ сè уште нема донесено конечна одлука.“ Како причини се наведени потребата од финансиска проценка, концептот за избор и анализа на досегашните искуства.
Сепак, во деталната програмска шема за МРТ 1 (страница 21) и МРТ 2 (страница 44), настанот „Избор за песна на Евровизија 2026“ е наведен како ставка за која се откупени ТВ-правата, при што се прецизирани и датумите (12, 14 и 16 јуни 2026) и градот-домаќин (Виена, Австрија).
Трансформација во Јавен медиумски сервис
МРТ ја најавува својата трансформација од традиционален радиодифузен сервис во модерен Јавен медиумски сервис. Ова вклучува:
- Интеграција на нелинеарни услуги (ОТТ платформи за стриминг, надградба на архивата на веб-страницата).
- Развој на мобилни апликации и подкасти.
- Користење на виртуелна (VR) и проширена реалност (AR) во производството на вести.
- Првични планови за „размислување за примена на вештачка интелигенција (AI)“ за автоматска транскрипција, превод и персонализирани препораки.
Предизвици: МРТ 2 без дописници, јазикот
Програмата нотира и неколку клучни предизвици. Се истакнува дека дописничката мрежа е нерамномерна, особено за МРТ 2 (на албански јазик), каде недостигаат дописници од Приштина и Брисел, како и сниматели во Гостивар и Куманово.
Исто така, се нотира дека во моментов не постојат лиценцирани толкувачи за албански знаковен јазик, поради што пристапноста на МРТ 2 ќе се сведува на титлување.
