Најавите за претстојниот самит меѓу лидерите на САД и Русија беа, како што сега се чини, малку претерано. Само неколку дена откако американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека планира да се сретне со рускиот претседател Владимир Путин во Будимпешта – „за околу две недели“ – самитот е одложен на неодредено време. Прелиминарната средба меѓу врвните дипломати на двете земји, Марко Рубио и Сергеј Лавров, исто така е откажана.
„Не сакам да имам бескорисен состанок. Не сакам да губам време, па ќе видиме што ќе се случи“, изјави Трамп пред новинарите во Белата куќа во вторник.
Самитот, кој беше најавуван и откажуван неколку пати, е најновиот пресврт во напорите на Трамп да посредува за крај на војната во Украина – тема на која американскиот претседател го пренасочи своето внимание по преговорите за прекин на огнот и размена на заложници во Газа, објавува Би-Би-Си.
Додека зборуваше во Египет минатата недела за договорот за прекин на огнот, Трамп се обрати до Стив Виткоф, неговиот главен преговарач, со ново барање.
„Мора да завршиме со Русија“, рече тој.
Но, околностите што го овозможија пробивот во Газа за Виткоф и неговиот тим можеби ќе бидат тешки за повторување во речиси четиригодишната војна во Украина, објави Би-Би-Си.
Помалку лостови на моќ
Според Виткоф, клучот за постигнување на договорот беше одлуката на Израел да ги нападне преговарачите на Хамас во Катар. Овој потег ги налути арапските сојузници на Америка, но му даде на Трамп моќ да изврши притисок врз израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху да се согласи со договорот.
Трамп имаше корист од долгогодишната поддршка за Израел уште од неговиот прв мандат, вклучувајќи ја и неговата одлука да ја премести амбасадата на САД во Ерусалим, неговото пресвртување на ставот на САД за легалноста на израелските населби на Западниот Брег и, поскоро, неговата поддршка за воената кампања на Израел против Иран.
Всушност, американскиот претседател е попопуларен меѓу Израелците отколку Нетанјаху – позиција што му даде единствена моќ над израелскиот лидер.
Додадете ги на тоа политичките и економските врски на Трамп со клучните арапски играчи во регионот, и тој имаше многу дипломатска моќ за да изнуди договор.
Спротивно на тоа, во војната во Украина, Трамп има многу помала моќ. Во текот на изминатите девет месеци, тој се колебаше помеѓу обидите да изврши притисок врз Путин, а потоа и врз Зеленски – сè со навидум мал ефект, пишува Ентони Зарчер, дописник од Северна Америка.
Трамп се закани со нови санкции за рускиот извоз на енергија и најави испорака на ново оружје со долг дострел во Украина. Но, тој исто така призна дека ваквите потези би можеле да ја нарушат глобалната економија и дополнително да ја ескалираат војната.
Во меѓувреме, претседателот јавно го критикуваше Зеленски, привремено ја прекина размената на разузнавачки информации со Украина и ја суспендираше продажбата на оружје на земјата – само за да се предаде на притисокот од загрижените европски сојузници, кои предупредуваат дека колапсот на Украина би можел да го дестабилизира целиот регион.
„Трамп сака да се фали со својата способност да седне на маса и да постигне договор, но неговите средби лице в лице со Путин и Зеленски не изгледа дека ја доближуваат војната до решение“, објави Би-Би-Си.
Путин можеби всушност ја користи желбата на Трамп за договор – и неговото верување во лични преговори – како алатка за да влијае врз него.
Во јули, Путин се согласи на самит во Алјаска токму кога Трамп изгледаше подготвен да одобри пакет санкции поддржан од републиканскиот Сенат. Потоа таа наредба беше ставена на чекање.
Минатата недела, додека се ширеа извештаи дека Белата куќа сериозно размислува да испрати крстосувачки ракети Томахавк и системи за воздушна одбрана Патриот во Киев, рускиот лидер му се јави на Трамп, кој потоа најави можен самит во Будимпешта.
Следниот ден, Трамп го угости Зеленски во Белата куќа, но состанокот, наводно, бил напнат и завршил без никакви конкретни резултати.
Трамп инсистираше дека Путин не го користи.
„Знаете, ме надминаа најдобрите во мојот живот – и излегов како победник“, рече тој.
Но, украинскиот лидер подоцна посочи на низата настани.
„Штом прашањето за долгорочна поддршка за нас – за Украина – стана малку подалечно, Русија речиси автоматски го изгуби интересот за дипломатија“, рече тој.
Значи, за само неколку дена, Трамп премина од размислување за испраќање ракети во Украина до планирање самит со Путин во Будимпешта, додека приватно вршеше притисок врз Зеленски да се откаже од целиот Донбас – вклучувајќи ги и териториите што Русија не успеа да ги освои, истакнува Би-Би-Си.
На крајот се одлучи за повик за прекин на огнот по сегашните фронтовски линии – што Русија одбива да го прифати.
„За време на изборната кампања минатата година, Трамп вети дека може да ја заврши војната во Украина за неколку часа. Оттогаш се откажа од тоа ветување, признавајќи дека завршувањето на војната било потешко отколку што очекувал. Тоа беше ретко признание за границите на неговата моќ – и тешкотијата да се најде мировна рамка кога ниту една страна не сака, ниту може да си дозволи, да се откаже од борбата“, се вели во текстот.
Подготовките за самитот Трамп-Путин во Будимпешта сè уште се во тек.
Подготовките за мировен самит меѓу американскиот претседател Доналд Трамп и рускиот претседател Владимир Путин во Будимпешта се уште се во тек, изјави унгарскиот премиер Виктор Орбан.
На својот Фејсбук профил, Орбан напиша дека унгарскиот министер за надворешни работи Петер Сијарто моментално е во Вашингтон и дека разговорите продолжуваат, иако датумот за средбата сè уште не е одреден, објави Ројтерс.
„Самитот ќе се одржи кога ќе дојде вистинското време“, рече Орбан.
