Додека високообразовните институции создаваат нови генерации инженери подготвени да го освојат дигиталниот свет, основните и средните училишта се соочуваат со темната страна на технолошкиот напредок. Злоупотребата на вештачката интелигенција (ВИ) станува секојдневие во училниците – апликациите решаваат тестови, пишуваат семинарски работи и ги „раскажуваат“ лектирите за неколку секунди, оставајќи ги наставниците немоќни во обидот реално да го проверат знаењето на учениците.
Овој технолошки јаз создава парадокс: алатката која треба да служи за напредок, во рацете на учениците често станува средство за заобиколување на обврските и интелектуалниот труд.
Генерации кои не читаат, туку „генерираат“
Наставниците се соочуваат со невиден предизвик. Традиционалните методи на оценување стануваат неефикасни пред алгоритмите кои можат да генерираат совршени есеи или да решат комплексни математички задачи со едноставно скенирање на задачата.
Сепак, експертите предупредуваат дека демонизирањето на технологијата не е решение. Вештачката интелигенција може да биде моќна алатка, но само доколку се користи правилно и контролирано.
„Вештачката интелигенција е револуција што веќе се случува – тоа не е процес што можеме да го стопираме. Немаме избор дали сакаме или не сакаме да бидеме дел од тоа. Вистинскиот момент е наставниците и просветните работници да ги научат децата како етички да ја користат оваа технологија“, истакнува Анис Сефиданис, професор по роботика.
Баланс помеѓу ризиците и академскиот интерес
Додека училиштата се борат со плагијати генерирани од ВИ, на академско ниво интересот за изучување на овие технологии е во енормен пораст. Од Факултетот за роботика и машинска интелигенција нагласуваат дека клучот е во воспоставувањето рамнотежа меѓу придобивките и ризиците.
Атанас Христов, проректор за настава на Универзитетот за информатички науки и технологии „Св. Апостол Павле“ (УИНТ), потврдува дека младите се желни за знаење во оваа област.
„Забележуваме голем интерес за овој факултет, како единствен во Македонија и пошироко на Балканот. Понатаму, имаме зголемена побарувачка за факултетот за комуникациски мрежи и безбедност,“ вели Христов.
Тој додава дека предизвиците не завршуваат само со ВИ и роботиката. „Голем предизвик денес се сајбер-безбедноста, компјутерските измами, лажните профили и слично,“ предупредува проректорот.
Образованието како прва линија на одбрана
Заклучокот на експертската јавност е јасен: образовниот систем мора да биде првата линија на фронтот каде што младите ќе се описменат дигитално. Не е доволно само да се знае како се користи технологијата, туку мора да се научи како да се пристапи кон новата дигитална ера етички, безбедно и одговорно. Само така вештачката интелигенција ќе остане алатка за помош, а не замена за човековиот интелект.
