Повлекувањето на водата не значи крај на опасноста. Институт за јавно здравје (ИЈЗ) денеска издаде сет на строги препораки за населението во поплавените региони, предупредувајќи дека секундарните ефекти од поплавите – загадената вода, глодарите и бактериите – можат да бидат сериозна закана по здравјето. Епидемиолозите апелираат на ригорозна хигиена и внимателност со храната и водата.
Д-р Драган Кочински, раководител на одделот за Епидемиологија на заразни заболувања, предупредува дека контактот со поплавената вода носи ризик од хемиска и фекална контаминација. За да се спречи појава на цревни и кожни зарази, граѓаните мора да се придржуваат до следниве правила:
1. Водата е непријател број еден: Правило на „10 минути“
Додека не добиете официјална потврда од јавните претпријатија или Центрите за јавно здравје (ЦЈЗ) дека водата е безбедна, таа треба да се смета за техничка и неисправна.
- Флаширана вода: Се препорачува како прв избор за пиење и готвење.
- Задолжително вриење: Доколку користите вода од локални водоводи, индивидуални бунари или кладенци, како превентивна мерка морате да ја превривате во времетраење од најмалку 10 минути пред употреба.
2. Храна: Ако имате сомнеж, фрлете ја!
Поплавната вода носи отпадни материи, микроорганизми и хемикалии. Затоа, правилата за безбедност на храната се ригорозни:
- Фрлање: Секоја храна што дошла во директен контакт со поплавена вода мора веднаш да се фрли. Ризикот од контаминација е превисок.
- Миење и готвење: Овошјето и зеленчукот (особено од пластеници во поплавени подрачја) мора темелно да се мијат со безбедна вода. Храната задолжително треба термички да се обработува на високи температури.
3. Хигиена и заштита од зарази
Одржувањето на личната хигиена е првата линија на одбрана.
- Миење раце: Редовно миење со сапун и чиста вода, особено по чистење на домот или допир со предмети што биле под вода.
- Дезинфекција: Користење на средства за дезинфекција како дополнителна бариера.
- Избегнување контакт: Граѓаните треба да избегнуваат директен контакт со водата од поплавите без заштитна опрема (чизми, ракавици).
4. Скриена закана: Глодари и мувла
Поплавите го нарушуваат живеалиштето на глодарите, а студеното време ги принудува да бараат засолниште во домовите.
- Глодари (глувци, стаорци): Чувајте ја храната во херметички затворени садови и редовно исфрлајте го сметот за да не ги привлекувате. Тие се потенцијални преносители на заразни болести.
- Комарци: Иако е ладно, застоените води мора да се дренираат за да се спречи нивно размножување при првото затоплување.
- Мувла: Влажните и оштетени материјали од домот и дворот мора да се отстранат за да се спречи појава на мувла, која штети на дишните патишта.
5. Санација на теренот: Стругање на почвата
ИЈЗ издаде специфична препорака за единиците на локалната самоуправа и ЦЈЗ. По повлекувањето на водата и сушењето на почвата во дворовите, потребно е:
- Механичко чистење: Отстранување на 2-3 сантиметри од површинскиот слој на почвата (тињата) поради фекална контаминација.
- ДДД мерки: Спроведување на дезинфекција, дезинсекција и дератизација од овластени служби.
Кога да побарате лекар?
Граѓаните треба внимателно да ја следат својата здравствена состојба. Доколку се појават симптоми како треска, стомачни проблеми (дијареа) или кожни инфекции, веднаш треба да се побара лекарска помош.
ИЈЗ препорачува засилено присуство на медицински екипи во најпогодените места за да се обезбеди грижа за ранливите категории – хронично болните, лицата над 65 години, бремените жени и децата.
