Легендата за југословенскиот боем кој ги пееше своите најсентиментални емоции живее, исто како и неговите песни.
Далечната 1991 година, на денешен ден, на 52-годишна возраст по долгогодишно тешко боледување почина легендарниот фолк пејач Тома Здравковиќ.
Се женеше четири пати, а од тие бракови има две деца – ќерката Јаклина и синот Александар.
Неговиот живот беше интересен и бурен и навистина заслужи да се сними филм за него. Неговата вдовица Гордана откри помалку познати детали за неговиот живот, како и фактот дека тој ги сакал луѓето со неверојатна сила и знаел како да го покаже тоа.
„Тој ги сакаше сите луѓе. Оние на позиции, рудари, просјаци, деца, сè. Ги сакаше луѓето. За него сите беа личност. Не гледаше кој е што. биле во Алексинац и дошла третата смена на рудари, сите ги однел во кафана и со нив поминал два дена и две ноќи“, искрена била Гордана, пишува Блиц.
Таа призна дека уживала во бракот со него и дека имале само мали и ситни проблеми кои брзо ги решиле.
Таткото на Том Душан бил месар, а мајката Косара била домаќинка која родила пет деца, најстариот син Александар, потоа Иван, Том кој се викал Дадо, ќерката Мирјана и најмладиот наследник Новица.
Растејќи во сиромаштија, Тома брзо сфатил дека животот на село не го привлекува, па почнал да пее на петнаесет години и веднаш видел дека тоа му е единствениот излез. Оние кои го слушаа чувствуваа и тврдеа дека има нешто таму, иако слабиот и грозен Тома не личеше на иден пејач. И покрај тоа, тој ја сфати својата професија многу сериозно и беше решен да излезе во светот, а прва станица беше Лесковац.
Таму, сосема случајно, гладен и студен, во 1956 година ја запознал пејачката Силвана Барјактаревиќ, подоцна Арменулиќ, која го однела во таверната Радан, каде што таа пеела со својот оркестар. Таму научил да пее народни, забавни, староградски песни, француски шансони и италијански канзони, а во музичарските кругови брзо се раширило дека во Лесковац има Том. Со таква репутација тој се упати кон хотелот Бристол во Тузла, каде што пет години ја полнеше салата ноќ по ноќ. Во Тузла за прв пат сериозно се заљубил во витката русокоса Славица, родум од Травник, која му направила многу неволји.
Мојот добар пријател тогаш беше Драган Токовиќ, кој пееше во кафе-барот Теразије. Му се обратив за помош и го замолив да ме препорача во кафеана. Бидејќи веќе беше популарен и не сакаше повеќе да пее во Безистан, ме запозна со шефот на кафеаната, а тој ми понуди да го заменам. Следниот ден се одржа проба. Ме зафати страв бидејќи во тоа време во кафе-барот во Безистан свиреа најдобрите музичари, а да биде уште полоша, на пробата главите ги избричија и познатите фудбалери Драгослав Шекуларац и Зоран Миладиновиќ. Тие големи имиња ме исмејуваа додека пеев…
Отфрлена и искомплексирана, не ни забележав дека Славица седи со Зоран и муабет како стар пријател. Дури кога им пријдов, сфатив дека нешто не е во ред. Пред целото друштво рекла дека мора да посети некои пријатели. Што би можел да направам освен да се согласам. Се вратив во празната соба на хотелот Балкан, а таа се појави дури по полноќ – се присетил подоцна Том во едно интервју и со Славица заминал за Нови Сад.
Но, една вечер во хотелот Војводина во Зрењанин се сретнал со убава црнка Олгица. Заборавајќи на Славица, Тома целосно маѓепсан ја замолил да се омажи за него и таа се согласила. Нивната ќерка Жаклин е родена на 22 ноември 1963 година, денот кога беше убиен претседателот Џон Кенеди, по чија сопруга и го добија името. Сепак, неговиот прв брак не траеше долго бидејќи се разведоа по неколку месеци во Осиек. После тоа смени кафана, пееше во новосадски Путник, белградска Топчидерска ноќ и Свети Стефан, каде доби лоши вести.
„Еден ден, враќајќи се од плажа, застанав до рецепција. Ми велат: Имаш телеграма. Со години никој не контактирал со мене, ниту од дома, ниту од никаде. Па, ниту моите Печењеваци, село накај Лесковац можел да знае каде сум?Се одвоив од нив и одев од кафе до бар, низ цела земја… Ја земам телеграмата, и пишува дека итно треба да се пријавам на лекар во сараевска болница Лекарот кој ја испрати телеграмата додава дека Славица е тешко болна и сака да ме види. Тоа тотално ме шокираше“, се присети подоцна пејачката која по пристигнувањето во Сараево сакала да остане покрај неа, но не можела да се сврши. . Повторно морал да замине во Бристол и Тузла, каде по неколку дена добил телеграма со која го известувале дека Славица починала. Така настанала неговата можеби најтажна песна Букет бели рози.
Во меѓувреме, кафеанската кариера на Здравковиќ продолжи со ангажман во хотелот „Парк“ во Ниш, од каде што се пресели во белградски Градски Подрум, каде што пееше секоја вечер три години. Непоправливо сентиментален, Тома инспирацијата за своите песни ја црпеше од лични искуства, а издавачката куќа Дискос во 1963 година му понуди да го сними својот прв албум, без никаква реклама.
Во Градската визба ја запознал Милица со која се оженил неколку месеци подоцна и изгледало дека тој веќе не е старецот до неа. Не пиеше многу, го напушти коцкањето и боемското општество кое го следеше насекаде. Откако беше поканет од Југотон, сними плоча со песните Циганка, Марта, Никад вечу да горада и Анѓела, синглот постигна златен тираж, што му ги отвори сите претходно затворени врати. Во текот на 1969 година и оддаде почит на Силвана Арменулиќ пишувајќи и ја легендарната песна „Што ќе ми направи животот“.
“Силвана инсистираше да и напишам песна затоа што немаше хит. И секогаш бев во некои романтични врски кои ме инспирираа. Ме водеше љубовта, особено неуспешните. А што ќе ме повлече кога ќе Дали сте пријатели?
Така едно утро се разбудив во хотел Славија, цела болна по неколку ноќи пијанство. Откачено, слегувам долу, нарачувам кафе и од чиста нервоза земам тетратка и пенкало од келнерот. Ми беше многу лесно бидејќи бев мамурно и не ми беше ништо да правам, па ја напишав песната What is my life? Откако се вратив од турнејата, криејќи се малку од Силвана, отидов во студио да ја снимам таа песна за белградскиот парламент, но кога ја слушна таа заплака:
Дадо, те молам, ова е песна за мене, треба да ми ја дадеш… И на крајот и ја давам таа песна бидејќи тоа беше нејзина приказна. Се совпадна што во времето на објавувањето на албумот започна ТВ серијата Љубов на село. За многу кратко време Силвана стана исклучително популарна и она што сонуваше да биде. Но, подобро е да не го сними и да остане жив – рече Тома, кој се разведе од втората сопруга Милица во февруари 1970 година, а депресијата и разочарувањето ги изгасна на дното од чашата и на масата за коцкање.
“Никогаш не пиев бидејќи сакам алкохол, секогаш се се движеше од неколку пијачки и секогаш во друштво. Работев во кафеана, морав да комуницирам со гостите и постојано бев во тоа жариште на животот. Стана навика да седнувам со пријателите, разговаравме, пиевме и немаше враќање назад. сака да му свири музика затоа што на тој начин сака да се ослободи од сите грижи и проблеми.Тогаш не ти е важно дали некој е доктор на науки или возач на вртење, важно е да е маж. чие друштво ви се допаѓа.Знаевме дека без прекин ќе поминеме три-четири дена по кафеани“ – искрено изјави овој голем боем чија голема страст беше коцкањето.
Откако останал без динари и убеден дека наскоро ќе умре поради здравствени проблеми, побегнал прво во Америка, а потоа во декември 1974 година се упатил во Канада. Таму ја запознал фризерката Гордана, која инсистирала да се венчаат кога веќе го отпишале колегите, пријателите, па дури и докторите. Здравјето му се влошило, морал да оди во болница, каде два пати бил опериран. Иако продолжил да пие и пуши, неговата состојба привремено се стабилизирала. Откако неговиот син Александар се роди во Торонто, тој и неговото семејство се вратија во Југославија на крајот на 1978 година и снимија нов албум. Песните Уморен сум од животот, Проклета недела и Данка брзо го најдоа својот пат до публиката.
“Имав повеќе среќа отколку памет. Ме сожалија и затоа пак ме прифаќаат. Дали знаат дека сум бил болен и се тепав низ Америка, Канада и се вратив дома, а можеби некогаш ме сакаа многу, па тоа остана во нив.Мене мислам дека се што поминав и издржав мораше да се случи баш така.Останав некаде во мојот последен ген,сеуште мал сељак чии пари и слава отидоа во глава.Не,не бев Не се збунив од сето тоа, но, ни самиот не знам, некако го надмина. Но, не тој Тома, не така лесно – рече по враќањето во татковината.
Пееше во хотелот Шумадија и во кафеаните на Ибарската магистрала. Во февруари 1982 година го одржа својот прв солистички концерт во белградскиот Дом на синдикати по 26 години музика и се издигна од дното кон врвот. Уште тогаш важеше за урбана легенда во чие друштво со задоволство седеа најголемите интелектуалци и уметници од тоа време.
Иако болеста повторно го скрши во 1987 година, есента замина на турнеја која беше рекламирана под слоганот Проштални концерти на Том Здравковиќ. Домот на синдикати во Белград по дваесет дена беше полн секоја вечер, а низ Југославија се повторуваа еуфорични сцени. Следниот албум Da l’ je possibile му донесе уште поголема слава.
„Не се работи само за музика… Луѓето знаат што сум направил и низ што сум поминал. Тие почнуваат да се идентификуваат со тебе и затоа те сакаат. Има, се разбира, луѓе кои мислат дека сум будала без пари и пијаница, но во основа и тоа е дел од тоа. од тоа што сум јас. Малку откачен, тоа е сигурно. Порано мислев дека сум позер и дека си го лажам животот. Подоцна сфатив дека нема врска со глумење Утре можам да пеам во кафеана за триста стари грандии, затоа што единствената музика може да ме исполни до крај без никакви други желби.
Јас живеам од неа и живеам за неа – призна Здравковиќ, кој во април 1991 година, на врвот на својата слава, по албумот Кафана е моја судбина, од болест беше врзан за кревет во ВМА во Белград.
По седумнаесетгодишна борба со ракот на простата, тој почина на 30 септември 1991 година. Сепак, легендата за најголемиот југословенски боем и човекот кој ги пееше неговите најдлабоки емоции сè уште живее, исто како и неговите песни кои станаа евергрин хитови.
