Во ноќта помеѓу сабота и недела, 25 и 26 октомври, или поточно во 3 часот наутро на 26 октомври, ќе ги поместиме часовниците за еден час назад. Поради преминот на зимско сметање на времето, тој ден ќе трае 25 часа, па всушност добиваме дополнителен час, бидејќи временскиот интервал од 2 до 3 часот наутро ќе се повтори двапати. Но, ќе биде темно во 16:30 часот!
Иако многумина се задоволни затоа што ќе имаат дополнителен час за одмор, на повеќето луѓе не им се допаѓа оваа практика, бидејќи ќе има значително помалку дневна светлина. Уште во недела, темнината ќе почне да паѓа околу 16:35 часот.
Почнувајќи од овој викенд, деновите ќе станат пократки, а најкратките ќе бидат на 9 и 10 декември, кога сонцето ќе зајде околу 15:57 часот.
Зимското сметање на времето се менува на секој последен викенд во октомври во ноќта помеѓу сабота и недела. И оваа година, ќе преминеме на зимско сметање на времето што е можно порано, во ноќта помеѓу 25 и 26 октомври, бидејќи тоа е последниот викенд од тој месец.
Благодарение на паметните телефони, компјутерите и другите уреди поврзани на интернет, дигиталните стрелки честопати автоматски се движат напред или назад.
„Промената на часовникот е бесмислена“
Некои земји низ светот ја укинаа практиката на менување на времето, но сè уште има спорови околу тоа дали да се менува часовникот двапати годишно или да се воведе само зимско сметање на времето.
„Практиката на менување на часовникот е бесмислена и застарена. Нема смисла повеќе да се прави тоа“, рече шпанскиот премиер Педро Санчез во видео порака на социјалните мрежи пред неколку дена, што уште еднаш го откри незадоволството на Шпанците, како и на другите жители на европските земји каде што часовникот се менува двапати годишно.
Поддржана од растечкиот број научни докази и силната јавна поддршка, шпанската влада верува дека промената на часовникот е реликт од минатото што треба трајно да се укине. Со оглед на тоа што сегашната регулатива на Европската унија за промена на часовникот истекува во 2026 година, Шпанија верува дека сега е вистинското време да се дејствува.
- Ова е момент на здрав разум, благосостојба и хармонизација на политиката со науката – се наведува во официјалното владино соопштение.
Зошто имаме летно и зимско сметање на времето
Нашето „природно“ време е зимско. Летното сметање на времето е воведено за подобро искористување на дневната светлина. Во лето, кога деновите се подолги, часовникот се поместува напред, така што еден утрински час е „украден“ и додаден на вечерта – за да паѓа темнината подоцна.
Ова прв го смислил американскиот политичар и научник Бенџамин Франклин, уште во 1784 година. Тој објавил есеј во кој предложил луѓето да станат порано и на тој начин да заштедат на свеќи.
Зимското сметање на времето е фиксно и започнува последната недела во октомври, датумите се менуваат бидејќи последната недела во октомври не паѓа на истиот ден секоја година.
Кога за прв пат во светот се поместија часовниците напред
Летното сметање на времето за прв пат го воведе Германија во 1916 година, а неколку недели подоцна и Велика Британија. И двете беа на врвот на Првата светска војна во тоа време и за нив беше многу важно најдобро да ја искористат дневната светлина и да заштедат јаглен.
Следната година, Русија го стори истото, а во 1918 година, САД. Сепак, во мирни услови, тоа не се вкорени во Америка.
Летното сметање на времето во тогашната Социјалистичка Федеративна Република Југославија беше воведено дури на 27 март 1983 година.
Што се случи со идејата на ЕУ за укинување на промената на часовниците?
Европската комисија предложи укинување на сезонската промена на часовниците пред неколку години, но сè уште не е постигнат договор.
Предлогот беше поддржан од Европскиот парламент во 2019 година, а на земјите-членки им беше даден рок до април 2020 година да се изјаснат дали ќе го користат летното или зимското сметање на времето.
Конечната одлука не е донесена, бидејќи во март 2020 година беше прогласена пандемија на коронавирус, беа воведени строги епидемиолошки мерки во повеќето европски земји, па одлуката за ова прашање беше одложена.
Иако имаше најави, властите во Македонија сè уште не донесоа закон за укинување на сезонските промени на времето.
Следната година е клучна
Со оглед на тоа што сегашните регулативи на ЕУ за менување на часовникот истекуваат во 2026 година, следната година би можела да биде клучна. Но, сè додека земјите-членки на ЕУ се уште се поделени околу тоа дали да го усвојат летното или зимското сметање на времето, консензусот може да остане неостварлив.
Во меѓувреме, часовниците ќе бидат променети од 3 часот наутро на 2 часот наутро оваа есен, на 26 октомври. Времето ќе покаже дали ова ќе биде последен пат.
