Не доби се што сакаше, но украинскиот претседател Володимир Зеленски го напушти самитот на НАТО во Литванија со нови гаранции од сојузниците дека ќе му дадат поддршка и оружје за продолжување на војната со Русија.
Киев побара да биде примен во НАТО на забрзана основа, заедно со Финска и Шведска. Таков повик не беше упатен за време на дводневниот состанок, но НАТО ја увери Украина дека ќе и биде дозволено да се приклучи кога ќе дозволат условите – што значи на крајот на војната со Русија.
Еден од условите за членство на Украина беше укинат – збир на политички, економски и воени цели што членките мора да ги исполнат пред да се приклучат. Но, алијансата не постави временска рамка за прифаќање на Украина.
Упатувајќи кон самитот во вторникот, Зеленски, кој очигледно видел преглед на она што се нуди, огорчено се пожали на планот. За Зеленски беше шлаканица во реалноста – нема ништо од покана за НАТО, ниту ќе има додека Украина со свои сили не ги порази Русите.
Најмногу што доби Зеленски беше некаков Совет НАТО-Украина со цел да ги подигне односите НАТО-Украина на повисоко ниво. Не се знае точно до кое повисоко ниво, бидејќи Украина имаше отворена врата со огромното мнозинство западни лидери. И постојано поставувајте нови барања. Како што пишува хрватски „Индекс“, единствено што Киев се уште не побарал е тактичко нуклеарно оружје.
Така, британскиот министер за одбрана Бен Валас беше првиот што јавно го кажа она што очигледно сите го мислат: „Велика Британија не е услуга за испорака на оружје во Украина, а Киев можеби ќе биде мудро да им покаже на своите сојузници малку благодарност“.
Валас ги „советува“ Украинците да имаат на ум како да убедат некои скептични политичари во Вашингтон и другите западни престолнини дека десетици милијарди долари потрошени за воена помош се исплателе.
Со други зборови, по добивањето оружје, воена опрема и муниција во вредност од повеќе од 70 милијарди долари, украинската армија не постигна значителен успех во толку најавуваната контраофанзива, на големо разочарување на Западот.
Што доби Украина на самитот на НАТО
Сепак, по серијата билатерални разговори во средата, се чини дека лутиот украински претседател малку омекне. Нему му беа ветени голем број конкретни безбедносни аранжмани и нови договори за одбрана, иако Г7 ќе ја преземе оваа обврска.
Групата од 7 развиени индустриски земји – САД, Канада, Јапонија, Франција, Велика Британија, Италија и Германија – на маргините на состанокот во Вилнус одлучи трајно да ги преземе трошоците за вооружување на Украина. Таквата одлука се нарекува „безбедносна гаранција“.
– Можеме да кажеме дека резултатите од самитот се добри, но ќе беа оптимални доколку добиевме покана за членство – рече на крајот Зеленски.
Обезбедените финансии за вооружување на Украина ги нарече „важна победа“ за украинската делегација и им се заблагодари на западните партнери.
Сепак, безбедносните гаранции наведени од Г7 не се класични, во форма на испраќање војници. Тоа е гаранција дека ќе има доволно воена помош за Украина во поглед на материјална и парична смисла, објасни шефицата за надворешни работи на Германија Аналена Бербок.
– Досега одлучувавме од ден на ден. Сега безбедносните гаранции го менуваат тоа. Тие се јасно дефинирани како акутна, среднорочна и долгорочна помош. Така, Украина може да верува дека ќе го поддржиме нејзиното право на самоодбрана, се додека ѝ требаме – рече Бербок.
Што ѝ нуди Г7 на Украина
Во заедничкото соопштение се вели дека земјите ќе обезбедат „одржлива сила способна да ја брани Украина сега и да ја одврати руската агресија во иднина“ со обезбедување модерна воена опрема на копно, воздух и море, обука на украинските сили и споделување разузнавачки информации.
Г7 соопшти дека ќе се обиде да ја зајакне економската стабилност на Украина, вклучително и напорите за обновување, за да создаде услови погодни за „промовирање на економскиот просперитет на Украина“.
Земјите ветија дека ќе обезбедат техничка и финансиска поддршка за итните потреби на Украина како резултат на руската инвазија. Во декларацијата се наведува дека ја признава потребата од „воспоставување меѓународен механизам за компензација за штета, загуба или повреда предизвикана од руска агресија“.
Во замена за поддршката, во соопштението на Г7 се вели дека Украина ќе биде посветена на продолжување на спроведувањето на реформите, вклучително и во областите како што се спроведување на законот, антикорупцијата и корпоративното управување.
Москва остро ги критикуваше безбедносните ветувања на Г7 на Украина.
– Намерите на Г7 да и дадат безбедносни гаранции на Украина се погрешни и опасни, бидејќи ја поткопуваат безбедноста на Русија – изјави портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков.
