На 26 април 1986 година светот беше сведок на катастрофален настан кој ќе остави неизбришлива трага во историјата. Во Украина, која тогаш беше дел од Советскиот Сојуз, нуклеарната централа во Чернобил стана епицентарот на трагедијата.
Електраната во Чернобил (Спомен Ленин нуклеарна централа Чернобил) се наоѓа во близина на градот Припјат во Украина, 18 километри северозападно од градот Чернобил, 16 километри од границата со Белорусија и околу 110 километри северно од Киев.
Денес, Припјат е напуштен и се наоѓа во центарот на исклучената зона на Чернобил, а нуклеарната централа беше затворена на 15 декември 2000 година.
Тоа е една од двете нуклеарни несреќи со максимална оцена на сериозност (седум) – на Меѓународната скала за нуклеарни настани – другата е нуклеарната несреќа во Фукушима во Јапонија во 2011 година.
Нуклеарната катастрофа во Чернобил се смета за најлошата нуклеарна катастрофа во историјата.
Тоа беше во раните часови на тој 26 април кога реакторот број четири во Чернобил експлодираше.
Експлозијата била толку силна што може да се измери со јачината на три Боинг 747. Беше толку силна што го оттргна масивниот челичен капак, а потоа избувна неконтролиран пожар.
Инженерите во нуклеарната централа во Чернобил вршеле тест за да видат што ќе се случи во случај на затемнување. Тие сакаа да ја разберат реакцијата на реакторот во случај на прекин на електричната енергија.
Меѓутоа, за време на тестирањето, низа грешки и погрешни проценки доведоа до катастрофална експлозија на реакторот број четири.
Веднаш следеше хаос и паника.
Припјат не бил веднаш евакуиран. Жителите тргнаа на својата вообичаена работа, целосно несвесни што се случило.
Меѓутоа, неколку часа по експлозијата, на десетици луѓе им се слошило. Тие пријавиле силни главоболки и метален вкус во устата, заедно со неконтролирани напади на кашлање и повраќање.
Следниот ден во Припјат пристигнаа автобуси и започна евакуацијата.
Над 50.000 жители беа евакуирани.
Патем, размерите на катастрофата се почувствуваа и во други делови на Европа, бидејќи нивото на радијација се зголеми.
За да се спречи натамошна катастрофа, рударите и пожарникарите беа испратени во Чернобил. Многумина од нив се соочија со сериозни здравствени проблеми во следните години, но се жртвуваа и ја зауздаа кризата.
Според извештајот на Гринпис од 2006 година, катастрофата во Чернобил резултирала со повеќе од 250.000 случаи на рак, од кои речиси 100.000 резултирале со смрт.
Во 2011 година, Унијата на загрижени научници, невладина организација, го процени бројот на загинати во Чернобил на околу 25.000, шест пати повеќе од проекцијата на ОН.
Покрај тоа, Меѓународната агенција за истражување на ракот предвидува дека инцидентот ќе предизвика смрт на 16.000 Европејци до 2065 година.
По несреќата работата на електраната била отежната поради опасност по здравјето на вработените.
Но, поради лошата енергетска состојба во земјава, продолжија со работа преостанатите реактори, додека изградбата на 5-тиот и 6-тиот блок беше прекината.
Над оштетениот реактор број 4 бил изграден саркофаг, а помеѓу него и зградите (кои останале во понатамошна употреба) била изградена бетонска бариера дебела околу 200 m.
Реакторот бр. 1 беше затворен во ноември 1996 година како дел од договорот меѓу владата на Украина и меѓународните организации.
Во 1991 година избувна пожар во реакторот 2 и беше заклучено дека реакторот не може да се поправи.
Реакторот број 3 беше лично исклучен на 15 декември 2000 година од тогашниот претседател на Украина, Леонид Кучма.
Така оваа електрана престана да биде производител на електрична енергија.
